تعریف دیابت بی مزه | تظاهرات بالینی + تدابیر پزشکی | فروردین 1401
در این مقاله به تعریف دیابت بی مزه و تظاهرات بالینی آن می پردازیم .
تعریف دیابت بی مزه
دیابت بیمزه، یکی از اختلالات لوب خلفی هیپوفیز است که در اثر کمبود وازوپرسین (ADH) ایجاد میشود.
این اختلال که ممکن است در اثر ضربه به سر، تومور مغزی، جراحی و یا پرتودرمانی هیپوفیز ایجاد شود، سبب تشنگی شدید و حجم زیاد ادرار میشود.
از دیگر علل ایجادکننده دیابت بیمزه میتوان به عفونتهای دستگاه عصبی مرکزی (مننژیت، انسفالیت، سل و یا بیماریهای متاستاتیک از سرطان ریه، پستان و لنفوم) و نارسایی توبولی کلیوی در پاسخ به ADH مربوط به هیپوکالمی، هیپرکلسمی و بعضی داروها مثل لیتیوم و دمکلوسیلین اشاره کرد.
تظاهرات بالینی:
چنانچه وازوپرسین ها روی بخش انتهایی نفرونها اثر نکنند، روزانه بیش از 250 میلی لیتر در ساعت ادرار فاقد مواد غیرطبیعی نظیر آلبومین و گلوکز با وزن مخصوص 001/1 تا 005/1 از کلیهها دفع میشود. بیمار تمایل به نوشیدن مقدار زیادی آب(20-2 لیتر) دارد. سیر این بیماری در بالغین میتواند تدریجی و یا ناگهانی باشد.
حتی با محدودکردن مصرف مایعات نمی توان دیابت بیمزه را کنترل کرد زیرا دفع زیاد آب ادامه خواهد داشتت و علائمی نظیر تمایل شدید به نوشیدن آب، دهیدراتاسیون و هیپرناترمی در بیمار بروز پیدا میکند.
بررسی و یافته های تشخیصی:
1- آزمون محرومیت از آب: بیمار به مدت 12-8 ساعت و یا تا زمانی که 5-3 درصد از وزن بدنش کاهش پیدا کند از نوشیدن آب منع میشود. طی این آزمون وزن بیمار بهطور مرتب اندازهگیری میشود؛ در شروع و پایان آزمون، اسمولالیته پلاسما و ادرار محاسبه میشود. ناتوانی در افزایش مخصوص ادرار و اسمولیته ادرار از مشخصه دیابت بیمزه است.
بیمار مبتلا به دیابت بیمزه به دفع مقدار زیاد آب با وزن مخصوص ادامه داده و در نتیجه دچار کاهش وزن و افزایش اسمولالیته سرم و غلظت سرمی سدیم میشود. در طی آزمون لازم است وضعیت بیمار بطور مرتب کنترل شود. در صورت بروز تاکیکاردی، کاهش وزن شدید و افت فشارخون باید ازمون را کنترل کرد.
2- اندازهگیری سطح پلاسمایی ADH، اسمولالیته پلاسما و ادرار
3- تجویز دسموپرسین به بیمار و بررسی نتایج آن
4- انفوزیون داخل وریدی سالین هیپرتونیک
تدابیر پزشکی:
1- جایگزینی ADH (یک برنامه درمانی طولانی مدت است)
2- اطمینان از جایگزینی مایعات به مقدار کافی
3- جستجو و اصلاح پاتوژی زمینهای
درمان دارویی:
دسموپرسین نوعی وازوپرسین صناعی بدون اثر انقباضی ADH طبیعی روی عروق استکه به علت اثر طولانیتر و عوارض جانبی کمتر نسبت به فرآورده قبلی در دیابت بیمزه کاربرد دارد. این دارو به داخل بینی تجویز میشود. در صورت وجود بیماری عروق کرونر، تجویز وازوپرسین باید با احتیاط انجام گیرد، زیرا این دارو سبب انقباض عروق میشود.
کلرپروپامید و دیورتیکهای تیازیدی نیز برای موارد خفیف بیماری کاربرد زیرا این داروها، اثر وازوپرسین را تقویت میکنند و احتمال هیپرگلیسمی نیز وجود دارد.
در صورتی که دیابت بیمزه منشا کلیوی داشته باشد، روشهای درمانی فوق اثری نخواهد داشت. به منظور درمان این بیماران از دیورتیکهای تیازیدی، رژیمهای غذایی کمنمک و نیز مهارکننده پروستاگلاندین استفاده میشود.
تدابیر پرستاری:
بررسی فیزیکی و آموزشی بیمار از ارکان تدابیر پرستاری در بیماران مبتلا به دیابت بیمزه است. پرستار تاریخچه و سوابق بیمار را مرور میکند و معاینه فیزیکی را انجام میدهد. پرستار مسئول آموزش به بیمار، خانواده و سایر مراقبین بهداشتی در مورد پیگیری مراقبت، پیشگیری از عوارض و اقدامات اورژانسی است.
پرستار باید هنگام مصرف دارو، بیمار را مشاهده نماید تا از دریافت مقدار داروی تجویز شده توسط وی اطمینان حاصل کند. به بیمار توصیه میشود که بازوبند هویت پزشکی خود را به بازویش ببندد. همواره داروهای مورد نیاز و اطلاعات راجع به بیماری خود را به همراه داشته باشد.
دیدگاهتان را بنویسید