معرفی آناتومی سر و گردن و عملکرد های آن ها
در این مقاله از سری مقالات حوزه سلامت می خواهیم درباره آناتومی سر و گردن و همچنین عملکرد بخش های مختلف و اعصاب در آن ها باهم به بررسی بپردازیم.
آناتومی سر و گردن
آناتومی سر و گردن به شرح زیر می باشد:
سر
بخش های اصلی سر حاوی مجموعه ای از بخش هاست که آن ها را استخوان ها و بافت های نرم می سازند. آن ها عبارتند از:
• حفره جمجمه
• دو گوش
• دو اوربیت
• دو حفره بینی
• یک حفره دهان
گردن
گردن چهار بخش اصلی دارد که آن ها را یک یقه عضلانی – فاسیایی در بر میگیرد:
بخش های مهره ای حاوی مهره های گردنی و عضلات وضعیتی همراه است.
بخش احشایی حاوی غدد مهم (تیرویید، پاراتیرویید و تیموس) و بخش هایی از دستگاه های تنفس و گوارش است که بین سر و قفسه سینه عبور می کنند.
دو بخش عروقی (هر کدام در یک طرف) حاوی عروق خونی اصلی و عصب واگ است.
حنجره و حلق
گردن حاوی دو ساختار تخصص یافته همراه دستگاه های تنفس و گوارش – حنجره و حلق است.
حنجره (الرنکس) بخش فوقانی مجرای هوایی زیرین است. حنجره در پایین به بالای نای و در بالا (توسط یک غشاء قابل انعطاف) به استخوان هیویید به کف حفره دهان متصل است (خود استخوان هیویید به کف حفره دهان متصل می شود). چند غضروف یک چارچوب حمایتی را برای حنجره تشکیل می دهند که یک مجرای مرکزی تو خالی دارد. ساختار های بافت نرم همراه دیواره حنجره می توانند ابعاد این مجرای مرکزی را تنظیم کنند
عملکرد ها
عملکرد آناتومی سر و گردن در 5 بخش زیر توضیح داده شده است
محافظت
سر، مغز و تمام دستگاه های گیرنده مرتبط با حواس خاص را در خود جای داده و محافظت میکند – حفرات بینی مرتبط با بویایی، اوربیت ها مرتبط با بینایی، گوش ها مرتبط با شنوایی و تعادل و حفره دهان مرتبط با چشایی است.
واجد بخش فوقانی و دستگاه های تنفس و گوارش
سر، حاوی بخش فوقانی دستگاه تنفس و گوارش – حفرات بینی و دهان – است که ویژگی های ساختاری برای تعدیل هوا یا غذای عبوری به هر یک از دستگاه ها را دارند.
ارتباطات
سر و گردن در ارتباطات نقش دارند. صداهای تولید شده توسط حنجره، در حلق و حفره دهان تعدیل می شوند تا تکلم شکل گیرد. به عالوه، عضلات حالت چهره، خطوط صورت را تعدیل می کنند تا پیغام های غیر کالمی بفرستند.
وضعیت گیری سر
گردن از سر حمایت می کند و به آن وضعیت می دهد. مهم این که گردن، فرد را قادر می سازد بدون نیاز به حرکت دادن کل بدن، به دستگاه های حسی موجود در سر، متناسب با محرک های محیطی وضعیت دهد.
رابط بین بخش های فوقانی و تحتانی دستگاه های تنفس و گوارش
گردن حاوی ساختار های تخصص یافته (حلق و حنجره) است که بخش های فوقانی دستگاه های تنفس و گوارش (حفرات بینی و دهان) را در سر با مری و نای مرتبط می کنند (مری و نای تقریباً در پایین گردن شروع می شوند و به داخل قفسه سینه می روند).
مهره های گردنی
هفت مهره گردنی، چارچوب استخوانی گردن را تشکیل می دهند. مشخصات مهره های گردنی عبارتند از:
• تنه های کوچک
• زائده خاری دو شاخه
• زائده عرضی حاوی یک سوراخ موسوم به سوراخ عرضی.
سوراخ های عرضی روی هم رفته، یک معبر طولی را در طرفین مهره های گردنی برای عروق خونی (شریان و ورید های مهره ای) عبوری بین قاعده گردن و حفره جمجمه ای تشکیل می دهند.
عضلات
عضلات اسکلتی سر و گردن را می توان بر اساس عملکرد، عصب دهی و منشاء جنینی دسته بندی کرد.
• در سر
عضلات اسکلتی سر و گردن در گروه های عضلانی سر عبارتند از:
عضلات خارجی چشم (کره چشم را حرکت می دهند و پلک فوقانی را باز میکنند)،
عضلات گوش میانی (حرکات استخوان های گوش میانی را تعدیل می کنند)،
عضلات جویدن (مفصل تمپوروماندیبوال را حرکت می دهند)،
عضلات کام نرم (کام را باال و پایین می برند) و
عضلات زبان (حدفاصل زبان را حرکت و تغییر می دهند).
• در گردن
عضلات اسکلتی سر و گردن گروه های عضلانی گردن عبارتند از:
عضلات حلق (حلق را تنگ می کنند و بالا می برند)،
عضلات حنجره (قطر مجرای هوایی را تعدیل می کنند )،
عضلات نواری (به حنجره و استخوان هیویید در گردن موقعیت می دهند)،
عضلات یقه گردنی خارجی (سر و اندام فوقانی را حرکت می دهند) و
عضلات وضعیتی ( Postural muscles) در بخش عضلانی گردن (به گردن و سر وضعیت می دهند).
شریان کاروتید
داخلی هیچ شاخه ای در گردن ندارد و با صعود به داخل جمجمه، خونرسانی به بخش اعظم مغز را تأمین می کند. همچنین این شریان به چشم و اوربیت خونرسانی می کند. شاخه هایی از شریان کاروتید خارجی به سایر نواحی سر و گردن خونرسانی می کنند.
اعصاب مغزی
دوزاده جفت عصب مغزی وجود دارند و وجه مشخصه آن ها این است که از طریق سوراخ ها یا شکاف ها حفره جمجمه ای را ترک می گویند. تمام اعصاب مغزی به ساختار هایی در سر و گردن عصب دهی می کنند. عالوه بر این،[X]با نزول از درون گردن به قفسه سینه و شکم، به احشا عصب دهی می کند.
الیاف پارا سمپاتیک در سر، به صورت بخشی از چهار عصب مغزی، به خارج از مغز برده می شوند – عصب اکولوموتور [III]،عصب فاسیال [IIV]، عصب گلوسوفارنژیال [XI]، و عصب واگ [X].
الیاف پاراسمپاتیک در عصب اکولوموتور [III]، عصب فاسیال [IIV]، و عصب گلوسوفارنژیال [XI]، که به بافت های هدف در سر می روند، این اعصاب را ترک می گویند و به همراه شاخه هایی از عصب تری ژمینال [V]، توزیع می شوند.
عصب واگ [X]، سر و گردن را ترک می گوید تا الیاف پاراسمپاتیک را به احشاء قفسه سینه و شکم برساند.
اعصاب گردنی
هشت عصب گردنی (1C تا 8C) وجود دارند:
- 1C تا 7C از کانال مهره ای در بالایی مهره های هم شماره خودشان خارج می شوند.
- 8C از بین مهره های IIVC و T1 خارج می شود.
- شاخه های قدامی 1C تا 4C ،شبکه گردنی را تشکیل می دهند. شاخه های اصلی از این شبکه به عضالت نواری، دیافراگم (عصب فرنیک)، پوست بخش های قدامی و خارجی گردن، پوست دیواره فوقانی قدامی قفسه سینه و پوست بخش های تحتانی سر عصب دهی می کنند.
- شاخه های قدامی 5C تا 8C ،به همراه جزء بزرگی از شاخه قدامی T1 ،شبکه بازویی را تشکیل می دهند که به اندام فوقانی عصب دهی می کند.