ترمومتر (Thermometer) چیست؟

در این قسمت ترمومتر های کلینیکی را که دما را از رنج  -40 تا +100 درجه سانتی گراد و رنج کاربردی 35 تا 41 درجه سانتی گراد اندازه گیری می کند، برسی خواهیم نمود. دستگاه های ترمومتر دما های بدن را در قسمت زبان، مقعد و زیر بغل اندازه گیری می کنند.

این ابزار از دستگاه های اولیه و مهم در مراکز درمانی به شمار می رود انواع الکترونیکی دما سنجها در حال جایگزین شدن به جای انواع جیوه ای می باشد چرا که ترمومتر های جیوه ای به راحتی شکننده بوده و از لحاظ بهداشتی و همچنین به دلیل عدم دقت کافی دارای مشکل می باشد.
ترمومترهای الکترونیکی شامل پروب حسگر دما و نمایشگر دیجیتالی یا اندازه گیر آنالوگی می باشد. پروب و اندازه گیر توسط یک کابل به یک قطعه مداری شکل متصل هستند که یک سنسور ترموکوپل یا ترمیستور در پروب باعث تولید سیگنالهای الکتریکی می شوند که از لحاظ دما و تغییرات آن با یکدیگر تفاوت دارند.
این سیگنال ها به نمایشگر ها منتقل می شوند.
ترمیستور ها حاوی یک قطعه اکسید فلزی سنگین (معمولا از جنس منگنز ،نیکل،کبالت،آهن یا روی ) می باشند. مقاومت این قسمت با افزایش دما کاهش می یابد و بالعکس. با عبور جریان الکتریکی از این مقاومت و خوانش ولتاژ دو سر آن می توان میزان تغیرات دما را خوانش نمود.
ترمیستور ها دارای زمان پاسخ گویی سریعی بوده و نسبتا ارزان هستند و دارای ابعاد کوچک و نسبت به تغیرات دما حساس می باشند.
سنسور های ترموکوپل حاوی دو قطعه فلزی با جنس های مختلف می باشند که یکی معمولا از جنس مس بوده و دیگری از جنس کنستانتن، (آلیاژ نیکل مس) می باشند که در دو نقطه به یکدیگر متصل شده اند. در زمانی که اتصالات فلزی دارای دماهای مختلفی باشند باعث ایجاد یک ولتاژ متناسب با اختلاف دما می گردند.
سر پروب که معمولا از بدن بیمار خنک تر است،دمای راه انداز و اولیه را ایجاد کرده در اثر موازنه با دمای بدن بر حسب مدل عملکرد سیستم ، سیگنال را به سیستم نمایشگر ارسال می کند. مد پایدار فضای حالت (steady-state) خروجی های نهایی را پس از مرحله موازنه، تعدیل و نمایش می دهد.
مدل پیشگوئی (predictive) مقدار اولیه دما و تغییرات آن را اندازه گرفته و دمای نهایی را بر اساس منحنی های خاص نمایش می دهد.
این مدل پایدارتر بوده ولی دقت آن کمتر است ضمن اینکه در مدل predictive نحوه قرار دهی و سرعت در کار بسیار مهم است ، چرا که دمای اولیه نقش مهمی در عملکردر و نمایش این نوع سیستم دارد.بسیاری از سیستم ها دارای هر دو مد کاری هستند و به صورت دستی می توان بین آن ها سوئیچ نمود.
کاورهای جدا شونده، قابلیت ضد عفونی شدن نداشته و برای هر بیمار باید از یک کاور مخصوص به خودش بهره جست.
برق ورودی معمولا توسط باطری تامین می شود. بر حسب نوع دستگاه پیغام های متفاوتی از قبیل کم بودن باطری، عدم کالیبره بودن پروب، صدمه دیدگی پروب، دمای بدن، تعداد ضربان، عدم تماس صحیح با بدن و فشار خون در خروجی دستگاه نمایش داده می شود.

اشکالات رایج:

      1) استرالیزاسیون سیستم و پروبها توسط اتیلن اکساید صورت می گیرد. ترمومتر های یک تکه قابلیت استریلیزاسیون نداشته و خطر آلودگی در آن ها زیاد است. در زمانی که بیمار کاور پروب را در طول آزمایش گاز بگیرد ممکن است باعث صدمه دیدن کاور شود.
همچنین رطوبت قسمتی از بدن که آزمایش بر روی آن انجام می شود در نتیجه دمایی نمایش داده شده، تاثیر می گذارد مثلا معمولا زیر بغل مکان مناسبی برای اندازه گیری به شمار نمی آید ولی در مراکز درمانی به امر توجه چندانی نمی شود.
      2) سنسور ها به مرور دقت خود را از دست می دهند و مدارات مربوط به اندازه گیری آن می بایست تنظیم و کالیبر گردد.