درمان پوسیدگی دندان به چه صورت است؟
در این مطلب به بررسی علل پوسیدگی دندان و درمان پوسیدگی دندان می پردازیم و همچنین مزیت حذف پوسیدگی با لیزر نسبت به روش های سنتی و راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان در منزل می پردازیم با ما همراه باشید.
پوسیدگی دندان چیست ؟
پوسیدگی دندان به معنای سوراخ یا حفره در دندان است. رژیم غذایی یک عامل مهم در علت و پیشگیری از آن است. مینا از بخش های داخلی دندان (عاج و پالپ ) محافظت میکند، که نرم تر و حساس تر می باشد. مینا از کریستال های کوچک کلسیم به همراه دیگر مواد معدنی ساخته شده است.
هنگامی که مواد غذایی، به ویژه مواد غذایی شیرین و چسبنده، با مینای دندان به مدت طولانی تماس پیدا میکند، پلاک دندان حاوی باکتری هایی است که قند را تجزیه، تولید اسید میکند. اسید مواد معدنی است که در مینای دندان حل می شود، به باکتری ها اجازه می دهد وارد دندان شود و باعث پوسیدگی شود.
نشانه ها و علائم پوسیدگی دندان:
برخی از علائم دندان خراب شامل:
درد دندان:
درد ناشی از دندان پوسیده ممکن است بسیار شدید شده و به گوشها، چشمها و سر سرایت کند. این درد بسیار طاقتفرسا است و اغلب موجب اختلال در خواب میشود. دندان درد ممکن است با خوردن غذا بیشتر شود.
افزایش حساسیت دندان:
دندان پوسیده ممکن است نسبت به خوردن و آشامیدن حساستر شود خصوصا اگر غذا و یا نوشیدنی خیلی سرد و یا گرم باشند این امر موجب شدت درد میگردد.
بوی بد دهان:
بوی بد دهان نشان دهنده این است که پوسیدگی دندان به مرحله پیشرفت رسیده است. این امر معمولا با کاهش مکانیسم پاکسازی ناشی از خشکی دهان و گازهایی که توسط باکتری موجود در دهان منتشر میشوند رخ میدهد.
نشانه های دیگر:
افراد مبتلا به پوسیدگی دندان اغلب علاوه بر خشکی دهان از طعم تلخ و یا نامطبوع دهان خود شکایت میکنند.
رنگ دندان پوسیده معمولا قهوهای و یا خاکستری بوده و اغلب لکههای سیاه در محل پوسیدگی بهچشم میخورد.
شکستگی دندان و ریختن پرکردگی دندان از علائم دیگر پوسیدگی دندان می باشد.
علل پوسیدگی دندان:
علت اصلی پوسیدگی دندان ها، اسیدی شدن فضای دهان است. یکی از دلایل این امر میتواند خشکی دهان از مایع بزاق باشد و یا باقی ماندن موادی مانند کربوهیدرات ها در دهان که بعد از گذشت زمان، تبدیل آنها به اسید باعث پوسیدگی می شود.
برخی علل دیگر نیز موجب این امر خواهند شد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
مسواک زدن در زمان نا مناسب:
مسواک زدن می تواند سلامت دندان های شما را تا اندازه ای تضمین کند اما اگر بی موقع این کار را انجام دهید، نه تنها خدمتی به دندان های خود نمی کنید، بلکه آسیب بیشتری هم به آنها می رسانید.
مسواک زدن بعد از خوردن خوراکی های اسیدی مانند آبمیوه، میوه، نوشیدنی های انرژی زا و نوشابه می تواند مینای دندان را تضعیف کند و باعث پوسیدن دندان شود.
زردی، ترک خوردن و شکستن ناگهانی دندان ها، می تواند حاصل استفاده بی موقع شما از مسواک باشد. پس اگر پزشک تان گفت که باید دندان های تان را ترمیم کنید، تعجب نکنید و به خاطر مدام مسواک زدن تان انتظار داشتن دندان های سالم را نداشته باشید.
بهتر است : بعد از خوردن این خوراکی ها، 40 دقیقه برای مسواک زدن صبر کنید و اگر می خواهید بلافاصله دندان های تان را تمیز کنید، با چرخاندن آب خالی در دهان تان این کار را انجام دهید. اجازه دهید بزاق دهان تان بعد از مصرف این خوراکی ها مسوولیت بازسازی مناطق ضعیف شده دندان های تان را برعهده بگیرد و بعد کار مراقبت از دندان ها را با مسواک زدن تمام کنید.
ورزش زیاد:
شاید پیش از این نشنیده باشید که تمرینات طولانی ورزشی یکی از دلایل خراب شدن دندان های شما هستند. حتی اگر همه حواس تان را جمع کنید و به دندان های تان مجالی برای فشار آوردن به هم هنگام انجام حرکات ورزشی ندهید، باز هم نمی توانید از این آسیب دیدگی ها جلوگیری کنید. بررسی ها نشان می دهد که مینای دندان ورزشکاران بیشتر آسیب می بیند یا دچار پوسیدگی می شود.
گذشته از فشار دادن دندان ها به هم که عادت وزنه برداران و ورزشکارانی است که سراغ تمرین های قدرتی می روند، کم شدن بزاق دهان هم می تواند چنین آسیب هایی را به دنبال بیاورید.
بزاق دهان می تواند تاثیر منفی باکتری های آسیب زا که در دهان می چرخند و باعث پوسیدگی دندان می شوند را خنثی کند اما ورزشکارانی که به اندازه کافی در دهان شان بزاق ترشح نمی شود، زمینه آسیب دیدن دندان های شان فراهم می شود. از سوی دیگر از آنجا که ورزشکاران بیشتر سراغ نوشیدنی های انرژی زای شیرین می روند، دندان های شان در معرض خطر بیشتری هم قرار می گیرد.
بهتر است :حالا که بزاق دهان تان را در طول تمرین نمی توانید در برابر باکتری های آسیب زا بگیرد باید قبل از شروع تمرین و بعد از آن دهان تان را با مسواک زدن از چنین باکتری هایی خالی کنید. می توانید دهان تان را با دهانشویه هم بشویید و با خوردن آب بیشتر در طول تمرین به شست و شوی آن کمک کنید. قبل از تمرین هم سراغ هیچ خوراکی شیرینی نروید و اگر عادت دارید وقت ورزش کردن آدامس بجوید، سراغ انواع بدون قندش بروید.
مصرف زیاد دارو:
مصرف برخی داروها هم می تواند به ریشه دندان های شما تیشه بزند. کسانی که به خاطر ابتلا به آلرژی، افسردگی، بیماری های قلبی و فشار خون دارو مصرف می کنند، احتمالا با خشکی آزار دهنده دهان آشنا هستند. خشکی دهان و کمبود بزاق باعث می شود دندان های آنها بیشتر در معرض اسیدهای ویرانگر و باکتری ها قرار بگیرند و بپوسند.
بهتر است: همان طور که گفتیم جویدن آدامس بدون قند می تواند باعث ترشح بیشتر بزاق در دهان شما شود اما اگر اهل آدامس جویدن نیستید، می توانید به مکیدن آب نبات های بدون قند رو بیاورید و بزاق تان را وادار به ترشح کنید.
ریفلاکس معده:
ریفلاکس اسیدی معده، نه تنها خطر دچار شدن شما به سرطان معده را بیشتر می کند، بلکه به دندان های تان هم آسیبی دائمی می زند. اگر شما به این مشکل دچار شده باشید، احتمالا مدام باید به سوال آدم هایی که از شما می پرسند «سیگاری هستی؟» پاسخ دهید.
ریفلاکس معده حتی بیشتر از نوشابه های گازدار می تواند باعث زرد شدن و پوسیده شدن دندان های شما شود. شاید اگر در آغاز آسیب دیدن دندان های تان معده خود را درمان کنید، بتوانید از مینای دندان های تان محافظت کنید اما اگر دیر بجنبید، احتمالا کارتان به پرکردن دندان یا ایمپلنت کردن می کشد.
بهتر است : از کنار سوزش سر دل تان به آسان نگذرید. قرار نیست ابتدا مشکلات معده زندگی شما را مختل کنند و بعد سراغ درمان شان بروید. شما نه تنها برای محافظت از دندان های تان، بلکه برای حفظ جان تان باید معده خود را با کمک داروهای مناسب درمان کنید و البته با رعایت رژیم غذایی مناسب، از تشدید این حالت جلوگیری کنید.
راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان در منزل
دندان یکی از اعضای اساسی بدن هست که در کنار خاصیت زیبایی که دارد به سلامتی ما هم کمک می کند. مثلا اگر غذا بد جویده شود مطمئنا دچار بیماری های گوارشی خواهیم شد. پس به سلامت دندان ها بیشتر اهمیت دهید.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با زردچوبه
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان از زردچوبه استفاده کنید. زردچوبه ترکیب ضد التهابی دارد. همچنین طبق اطلاعات بدست امده زردچوبه به عنوان یک ضدباکتری طبیعی عمل کرده و موجب حفظ سلامت لثه ها و همچنین مانع پوسیدگی دندان می شود. برای اینکار کافیست پودر زردچوبه را روی دندانی که اسیب دیده گذاشته و کمی صبر کنید.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با شیرین بیان
شیرین بیان مانع از پوسیدگی دندانهای شما می شود. انجمن شیمی آمریکا نتایج مطالعات خود را راجع به شیرین بیان در مجله نچرال پراداکت انتشار داده و بیان داشته که ریشه شیرینبیان قادر است دندانها را سالم نگه دارد.
دلیل این امر آنست که ریشه شیرین بیان دارای دو ترکیب آنتی باکتریایی با هدف پیشگیری از رشد باکتری و سوراخ شدن دندان ها می باشد. شما میتوانید پودر خشک شیرین بیان را روی مسواک قرار داده و با آن دهانتان را مسواک کنید تا از پوسیدگی دندان در امان باشید.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با ترکیب پودر کلسیم و منیزیم
پودر کلسیم و منیزیم هم باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان ها می شوند. برای اینکار کافیست مقداری پودر کلسیم و منیزیم را با یکدیگر ترکیب کنید و دهانتان را با آن بشویید.
شستن دندان با پودر کلسیم و منیزیم دو مزیت دارد:
اول: اینکه این مواد، مواد معدنی مورد نیاز دندان شما را تامین میکنند .
دوم: این ترکیب محیط دهان شما را قلیایی میکند و در نتیجه از باقی ماندن اسید روی دندانهای شما جلوگیری خواهد کرد.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با مصرف کره و روغن جگر ماهی
روغن جگر ماهی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان عالیست . روغن موجود در کره و روغن جگر ماهی دارای مقدار زیادی ویتامین A، D و K است و موجب حفظ سلامت دهان و دندان می شود. شما میتوانید از این منابع جدا گانه هم استفاده کنید. کپسول های این ویتامین ها در داروخانه ها موجود است.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با مصرف آبگوشت استخوان
آبگوشت استخوان از استخوان مرغ، گاو، بره و گاهی گاو میش با آب فراوان تهیه شده است و هزاران فایده دارد. آبگوشت استخوان موجب بهبود سیستم گوارش شما شده و همچنین رشد ناخن و مو ها را افزایش می دهد. آبگوشت استخوان منبعی غنی از کلسیم و منیزیم است و پوسیدگی دندانها را از بین میبرد.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با شستشوی دهان و غرغره کردن با آب نمک
آب نمک که از قدیم الایام برای شست و شوی دندان و جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شده است. برای اینکار کافیست یک قاشق چایخوری نمک را داخل یک لیوان آب گرم ریخته و غرغره کنید. باکتری های موجود در دهان در طول شب فعال می شوند پس حتما این توصیه قدیمی را جدی بگیرید و بعد از شام دهان خود را با محلول آب گرم و نمک بشویید و ان را غرغره کنید. این کار دندان ها را در طول شب نگهداری میکند.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با استفاده از روغن میخک
میخک برای تسکین درد دندان و همچنین جلوگیری از پوسیدگی دندان استفاده می شود. مقداری روغن میخک را با نوک انگشت به دندانی که دچار پوسیدگی شده بمالید.این کار به مقدار قابل توجهی درد ناشی از پوسیدگی و حفره دندان را تسکین می دهد.جلوگیری از پوسیدگی دندان با شستشو با روغن نباتی
روغن نباتی تا حدودی عفونت دندان را از بین برده و درد آن را تسکین میدهد. کافی است یک فنجان کوچک را پر از روغن نباتی کرده و دهان خود را به مدت 1 دقیقه با آن شستشو دهید و سپس آن را به بیرون تف کنید.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با مراقبت صحیح از دندان ها
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برای جلوگیری از پوسیدگی دندان اجباریست و هیچ کدام به تنهایی فایده ای ندارد. لطفا این مساله را دقت کنید و همیشه بعد هر غذا هم مسواک کنید و هم نخ دندان بکشید.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با استفاده از خردل
برای جلوگیری از پوسیدگی دندان می توانید از خردل استفاده کنید. برای اینکار کافیست 2 قاشق روغن خردل را با نمک ترکیب کرده و آن را مرتب به دندانهایتان بمالید. سپس 3 تا 5 دقیقه صبر کنید و سپس دهانتان را آبکشی نمایید.
جلوگیری از پوسیدگی دندان با لیمو
بیمو هم برای جلوگیری از پوسیدگی دندانها سفارش شده است. لیمو سرشار از ویتامین ث است. جویدن یک تکه لیمو موجب از بین رفتن باکتریهای مضر موجود در دهان و همچنین کاهش درد دندان می شود. حتما این کار را در منزل انجام دهید.
درمان پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندانها بسته به شدت و گستردگی آن به روش های مختلفی قابل درمان است.
پر کردن دندان
در صورتی که پوسیدگی گسترده نباشد، روش استاندارد برای درمان خرابی دندان، پر کردن دندان است. در این روش، بخش پوسیدهی دندان با مته برداشته شده و با یک ماده ترمیمی مانند آلیاژ نقره، طلا، سرامیک یا یک رزین کامپوزیتی جایگزین میشود. مواد ترمیمی بیخطر هستند. نگرانیهایی در مورد بیخطر بودن آمالگام نقرهای مبتنی بر جیوه مطرح شده، اما با هیچ گونه شواهد قابل اعتباری به اثبات نرسیده است. حساسیت به آمالگام نقرهای و سایر مواد ترمیمی نادر میباشد.
روکش
اگر پوسیدگی گسترده و ساختار باقیماندهی دندان محدود باشد، از روکش استفاده میشود. در صورت نیاز به روکش، ناحیهی پوسیده یا ضعیف شدهی دندان برداشته و ترمیم میشود و روکش بر روی باقیمانده دندان قرار میگیرد. روکشها از طلا، سرامیک یا سرامیک متصل به فلز ساخته شدهاند.
عصبکشی
اگر پوسیدگی باعث از بین رفتن عصب یا مغز دندان شود، عصب کشی انجام خواهد شد. در طول این روش، مرکز دندان (شامل اعصاب، رگهای خونی و بافتها) همراه با قسمتهای پوسیدهی دندان برداشته میشوند. سپس ریشهها با یک ماده مسدودکننده پر میشوند. در صورت لزوم میتوان بر روی دندان پر شده روکش قرار داد. هزینه و قیمت عصب کشی دندان با توجه به شدت مشکل ایجاد شده و وضعیت دندان آسیب دیده متفاوت می باشد.
کشیدن دندان
اگر دندانها به شدت پوسیده شده باشند بطوری که نیاز به کشیدن دندان باشد، ممکن است با روشهای دیگر جایگزین گردند. این کار میتواند به معنی استفاده از بریج، ایمپلنت یا دندان مصنوعی باشد. بریجها بطور معمول متشکل از سه یا تعداد بیشتری دندان مصنوعی متصل شده به هم هستند. بریج به محل خود چسبیده شده و بیرون نمیآید. در ایمپلنت، یک میخ تیتانیومی وارد استخوان نگهدارنده دندان میشود و با استخوان جوش میخورد و محکم در جای خود ثابت میشود. پس از آن، یک دندان مصنوعی را میتوان به این میخ متصل کرد. میتوان چندین دندان را با استفاده از ایمپلنت تعویض کرد.
دندانهای مصنوعی نوعی ست دندانی کامل یا جزئی هستند. این دندانها معمولاً در کنار دندانهای مجاور با استفاده از گیره یا تثبیت کنندههای شیمیایی مختلف ثابت میشوند. میتوان از ایمپلنت نیز به منظور ثابت نگه داشتن دندانهای مصنوعی استفاده کرد که ممکن است بصورت پیچی یا ضربهای باشند.
چندین درمان جدید در حال پیشرفت هستند. در یک تکنیک آزمایشگاهی، از نور فلورسنت برای تشخیص دندان خراب پیش از اینکه با روشهای معمول مانند رادیوگرافی دندان یا معاینه دندانپزشکی قابل تشخیص باشد، استفاده میشود. در بسیاری از موارد، در صورتی که پوسیدگی زودهنگام تشخیص داده شود، میتوان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. محققین همچنین در حال کار بر روی پرکنندههای هوشمند هستند تا با آزادسازی تدریجی فلوراید در طول زمان در اطراف مواد پرکننده و دندانهای مجاور از پوسیدگی بیشتر جلوگیری کنند.
درمان پوسیدگی دندان به روش معمول و سنتی
در استفاده از روش قدیمی برای درمان پوسیدگی که پر کردن دندان است. در ابتدا باید قسمت مورد نظر به دقت تمیز و استریلیزه شود و بعد از آن با استفاده از یک دریل یا دستگاه تراش دندان، به صورت مکانیکی قسمت های آسیب دیده ی دندان تراشیده می شود. برای مطمئن شدن از اینکه کاملا آسیب دیدگی تراشیده شده است، قسمت اندکی از بافت سالم دندان را که ما بین پوسیدگی و قسمت سالم است را می تراشند.
سپس این گودال ایجاد شده در دندان با نوعی مواد مرغوب یا کامپوزیت دندان پر می شود. به صورتی که شکل دندان مانند قبل باشد و مثل قبل بتوان استفاده ی کاربردی از آن شود.
هرچند این روش بسیار موثری است اما تراشیدن دندان با مته برای بیمار دردناک است. دلیل دیگر که این کار را نامطلوب کرده است احساس گرما، صدای ناهنجار و لرزش بسیار زیاد در دندان است. به همین خاطر است که قبل از درمان و تراشیدن دندان، بی حسی موضعی تزریق می شود.
در بسیاری از موارد این تزریق کاملا ضروری می باشد. همه ی دندانپزشکان با ترسی که این کار در بیماران ایجاد کرده است (phobia)، به فکر کمتر درد کشیدن بیمار، قطع صدای سایشی مته، از بین رفتن لرزشها و یا احساس گرما و آسیب کمتر به بافت سالم دندان بیمار افتاده اند. همین امر موجب استفاده از روش لیزری شده است.
درمان پوسيدگی دندان با لیزر
جایگزین بسیار عالی به جای تراشیدن دندان، لیزر است که در این روش حتی تماس فیزیکی با دندان صورت نمی گیرد. در این روش تمامی پلاکها و جرم ها و قسمت های پوسیده دندان را از بین می برند.درد و ناراحتی برای بیمار ایجاد نمی شود. علاوه بر این، با استفاده از لیزر می توان به طور دقیق حفره ی مورد نظر را در دندان ایجاد کرد. به صورتی که شکل دندان کامل حفظ شود و دندانپزشک با دقت تمام بر این عمل نظارت می کند.
با استفاده از لیزر، به طور همزمان دندان ضدعفونی نیز می شود. همچنین به این خاطر که نفوذ لیزر تنها در سطح دندان است، این روش ایجاد گرمای کمتری می کند.
وارد کردن اشعه ی لیزر به دندان باعث به وجود آمدن برش در بافت سالم مینا و عاج می شود. نتیجه ی موثر بودن این روش بر روی دندان به میزان آب موجود در بافت مینا و عاج دندان بستگی دارد. بافت های آسیب دیده ی دندان دارای آب زیادتری نسبت به بافت سالم عاج هستند ( ۲۵ درصد در برابر ۸ درصد ). به همین علت قسمت های پوسیده ی دندان توسط لیزر با سرعت بسیار بیشتری انجام می پذیرند و از بین می روند.
این موضوع در مینای دندان نیز صدق می کند و به خاطر کم بودن میزان آب موجود در بافت مینای دندان، لیزر تاثیر کمتری بر مینای دندان دارد.
لیزر، سطح دندان را تا فاصله ی نیم میلی متر تبخیر می کند. درحالی که در روش تراشیدن دندان، بخش عظیمی از دندان به صورت سه بعدی تراشیده می شود. شعاع لیزری در نقطه ی برخورد اشعه بسیار کوچک است و اشعه کاملا متمرکز است. به همین علت، برداشتن بافت های آسیب دیده ی دندان و درست کردن حفره در دندان با دقت و ظرافت بسیار بالایی انجام می پذیرد. به علت استفاده نکردن از دستگاه تراش، دید دندانپزشک در زمان تبخیر سطح دندان با لیزر، بسیار وسیع تر است و می تواند با دقت بالایی ناحیه های مورد نظر را با لیزر لایه برداری کند و فقط نواحی آسیب دیده و پوسیده ی دندان را کنار بزند و به بافت های سالم اطراف آن هیچ آسیبی نرساند.
با تنظیمات درست و مناسب انرژی لیزر، دیگر هیچ نیازی به اعمال بی حس کننده نیست و بی حسی تزریق شده با دوز بسیار پایین خواهد بود (این خاصیت لیزر مخصوصا برای دندانپزشکی کودکان بسیار موثر و قابل کاربرد می باشد).
البته این مطلب تا حد زیادی به دانش و تخصص بالای دندانپزشک بستگی دارد. بعد از بر کناری بافت آسیب دیده، بازسازی و پرکردن دندان به روش معمول انجام می شود. اما مطالعات اخیر نشان دهنده ی این موضوع می باشد که استفاده کردن از لیزر برای آماده سازی دندان باعث می شود که چسبندگی مواد پرکننده ی دندان، به بافت دندان بسیار بیشتر می شود و در نتیجه استحکام پرکردگی دندان بیشتر بوده و نتیجه ی پرکردن دندان تضمین شده هستند.
مزیت حذف پوسیدگی با لیزر نسبت به روش های سنتی
۱- حذف بافت های پوسیده در هنگام استفاده از دریل ها و فرزها و بافت سالم هم حذف می شود ولی لیزر توانایی این را دارد که بافت سالم را تخریب نکند و فقط پوسیدگی را بردارد.
۲- حفره ای که با دریل ها و فرزها ایجاد می کنیم کاملا عفونی است ولی لیزر در هنگام تراش، حفره را استریل می کند و از ایجاد پوسیدگی مجدد جلوگیری می کند.
۳- در بسیاری از موارد هنگامی که پوسیدگی عمیق است چنانچه حذف پوسیدگی با لیزر انجام شود می توان بدون عصب کشی کردن فقط دندان را پر کرد.
۴- باقیمانده دندان بعد از تراش با لیزر، مقاوم تر از زمانی است که با روش های معمولی درمان می شود.
دیدگاهتان را بنویسید