ترکیبات مراقبت از پوست پیش از درمان پیلینگ شیمیایی
مجتمع سلامت تهران در نظر دارد شما همراهان عزیز را به مقاله ای در رابطه با ترکیبات مراقبت از پوست پیش از درمان پیلینگ شیمیایی دعوت می نماید با ما همراه باشید ….
ترکیبات مراقبت از پوست پیش از درمان
آماده سازی پوست پیش از پیلیلینگ شیمیایی با استفاده از ترکیبات موضعی می تواند اثر لایه بردار را افزایش داده ، فرایند ترمیم پس از درمان را تسهیل نموده و خطر بروز عوارض را کاهش دهد .ترکیبات موضعی به طور رایج 6-4 هفته قبل از پیلینگ شیمیایی آغاز می شوند و شامل رتینوئید ها ،ضد آفتاب ها ،آنتی اکسیدان ها و مرطوب کتنده ها هستند .
از رژیم داروهای موضعی برای پوست دچار پیری ناشی از آفتاب هم می توان بعنوان رژیم درمانی قبل از درمان استفاده نمود در بیماران با انواع پوست فیتزپاتریک تیره تر(IV-V) در موارد وجود عامل مستعد کننده به هیپرپیگمانتاسیون از یک ترکیب روشن کننده مثل هیدروکینون (6-2 درصد )ممکن است جهت کاهش خطر بروز PIH پس از درمان استفاده نمود
مصرف رتینوئید ها پیش از درمان از طریق کاهش ضخامت لایه شاخی پوست را آماده درمان می کند .این کار همچنین اجازه مصرف یکدست تر لایه بردار و یکنواختی نفوذ آن را می دهد .از یک رتینوئید نیازمند نسخه (مثل رتینوئیک اسید ) یا رتینوئید بدون نسخه (مثل رتینول) می توان استفاده کرد .
گرچه در مقالات شواهدی به نفع استفاده از رتینوئیدهای قوی پس از درمان وجود دارد بروز درماتیت ناشی از آن ،مصرف آن پس از درمان را محدود می کند رتینول اغلب توسط اکثر بیماران بخوبی تحمل می گردد. گرچه داده های محدودی به نفع تجویز رتینوئیدهای بدون نسخه پیش از درمان وجود دارد
رتینوئیدهای موضعی 2-1 هفته پیش از پیلینگ قطع می گردند تا ترمیم اپیدرمی رخ دهد و اطمینان حاصل شود که پوست در زمان درمان سالم است .اگر پیلینگ شیمیایی برروی پوست ناسالم انجام گردد ممکن است به سطحی عمقی تر از مقدار مورد انتظار نفوذ نموده و با عوارض منفی همراه باشد.
تست برچسب <<Patch Test>>
جهت شناسایی واکنش آلرژیک یا پاسخ نامطلوب به یک ترکیب لایه بردار خاص می توان پیش از انجام پیلینگ شیمیایی از Patch test استفاده کرد .بیماران با سابقه آلرژی متعدد یا حساسیت به ترکیبات نگهدارنده و / یا خوشبو کننده ها ممکن است با خطر بالای واکنش آلرژیک مواجه باشند .محل انجام patch test درست در مجاورت ناحیه درمانی (برای مثال پشت گوش) یا در پشت ساعد می باشد .
پوست به روش معمول پرپ شده فراورده لایه بردار مربوطه بر روی پوست مالیده شده و پس از زمان مشخص در صورت نیاز خنثی می شود .محل مزبور سه روز پس از انجام تست بررسی شده و در صورت وجود هریک از موارد زیر تست مثبت تلقی می گردد. اریتم بیش از حد کهیر،تاول (یعنی اپیدرمولیز)،شکایت از خارش یا درد یا هرگونه پاسخ غیرطبیعی ،تاریخ ،محل و نوع ترکیب مورد استفاده در تست نباید استفاده شود .
تست منفی متقاعد کننده است و می توان با لایه بردار تست شده پیلینگ را انجام داد .گرچه یک تست منفی تضمین کننده این مطلب نیست که واکنش نامطلوب آلرژیک یا عوارض ناخواسته با لایه بر تست شده در زمان درمان رخ نخواهد داد.
بی حسی
پس از پیلینگ شیمیایی سطحی استفاده از بی حسی بطور رایج توصیه نمی گردد.
مراحل انجام درمان پیلینگ شیمیایی
مراحل اصلی جهت درمان پیلینگ شیمیایی در زیر آورده شده است
1- آماده سازی (وضعیت دهی ،پوشاندن محیط اطراف ، پاکسازی و چربی زدایی پوست ،تعبیه محافظ چشم و مالیدن وازلین )
2- استعمال لایه بر شیمیایی
3- خاتمه درمان
4- تکرار درمان
5-استعمال ترکیبات موضعی
استعمال لایه بر شیمیایی و خاتمه آن بر اساس ترکیبات مختلف لایه بر شیمیایی و روش استفاده برای آن در هر فصل برای لایه بر شیمیایی مربوطه ذکر خواهد شد به درمانگران توصیه می گردد که از دستورالعمل های تولیدکننده برای هر لایه بر خاص مورد استفاده تبعیت گردد.
مرور کلی روش پیلینگ شیمیایی
پیش از انجام پیلینگ شیمیایی ،پوست با استفاده از ترکیبات پاک کننده و چربی زدایی آماده می گردد.دو روش اصلی پاکسازی پوست توصیه می گردند
آماده سازی پایه پوست :شامل استفاده از یک پاک کننده ملایم و سپس پاک کننده هیدروکسی اسید و یک تونر قوی جهت چربی زدایی پوست است .
آماده سازی شدید پوست :شامل استفاده از یک پاک کننده ملایم و سپس پاک کننده هیدروکسی اسید و در نهایت سابیدن پوست با دانه های ریز جهت برداشتن ذرات ریز سطحی و بعد از آن یک تونر قوی یا اتانول جهت چربی زدایی می باشد .آماده سازی شدید به استعمال یکنواخت لایه بر و افزایش نفوذ آن کمک می کند.
ناحیه پیلینگ شیمیایی منطقه ای است که می توان لایه بر شیمیایی را به شکل ایمنی در آن بکار برد .این مناطق عبارتند از کل صورت به جز ناحیه مربوط به اربیت و منطقه مربوط به لب ها .
• لایه برهای شیمیایی اغلب مایعات رقیقی هستند که تمایل به تجمع در چین های پوستی دارند که در نتیجه عمق نفوذ را افزایش می دهد .مناطق شایع تجمع عبارتند از :گوشه لب ها ، خطوط ماریونت ،چین های نازولیبال بویژه در محل پره بینی و چین های کانتوس خارجی چشم ،مصرف وازلین در این نواحی جهت مجافظت در مقابل درمان بیش از حد توصیه می گردد.
• استفاده از یک روش برای استعمال لایه برهای شیمیایی که در آن درمانگر میزان ثابتی از لایه بر را به شکل یکنواخت و فشار مساوی در نواحی درمانی بکارببرد مهم است .اگر درمانگر بتواند این کار را انجام دهد سایر عوامل دیگر همچون تعداد لایه برهای مورد استفاده را می توان جهت تغییر شدت درمان تغییر داد .
• تقسیم کردن صورت به چهار ربع به استعمال لایه بر به شکل سیستماتیک کمک می کند ابتدا لایه بر به نواحی با واکنش کمتر مثل پیشانی مالیده می شود و سپس بر روی مناطق حساس مثل میان صورت استفاده می شود .ابتدا لایه بر شیمیایی برروی پیشانی استفاده می شود و سپس برروی گونه ها به کار می رود سپس ترکیب مزبور در میان صورت استفاده می شود که به ترتیب بر روی بینی ،بالای لب و چانه استعمال می گردد
• جهت استعمال از لایه بر شیمیایی از اپلیکاتورهای مختلفی استفاده می گردد که عبارتند از :گاز غیربافته (که اسفنج گازی یا گاز مربع نخی نیز اطلاق می گردد)،برس ها و اپلیکاتور نوک پنبه ای مقدار بیشتری از ترکیب لایه بر را خود می گیرند و کنترل کمتری روی آن ها وجود دارد .
• آغشته سازی اپلیکاتور گازی را به روش های مختلف می توان انجام داد که 2 تا از مهم ترین آن ها در اینجا ذکر شده است .باز هم ذکر این نکته خالی از لطف نیست که یکنواختی استعمال بسیار مهمتر از نوع اپلیکاتور مورد استفاده یا میزان آغشته سازی آن است
— یک گاز 2*2 اینچی غیربافته را با قراردادن گاز داخل کاسه سرامیکی و استفاده از قطره چکان جهت ریختن مقادیر مورد نیاز توصیه شده توسط تولید کننده برروی آن به لایه بر آغشته کنید گاز را چهار لا کرده و فشار دهید تا قطرات اضافی اسید گاز داخل کاسه بریزد .
— به شکل جایگزین گاز 4*4 اینچ غیربافته را با محلول لایه بر شیمیایی نمدار کنید بدین شکل که گاز را چهارلا کنید و بطری حاوی مایع لایه بر را بر روی گاز برعکس نمایید.تعداد مرتبه های برعکس کردن بطری بستگی به دستورالعمل تولید کننده دارد
• لایه بر شیمیایی را بر روی هریک از ربع های صورت استفاده کنید هنگام حرکت دادن گاز بر روی پوست از فشار محکم یکنواخت استفاده کنید .
- ربع اول (پیشانی ). گاز را از ابرو له سمت خط رویش مو بکشید سپس مجددا لایه بر شیمیایی را روی گاز بریزید
- ربع دوم (گونه). گاز را در کناره صورت از شقیقه به سمت لبه فک تحتانی به پایین بکشید گونه را می توان یا با استفاده از حرکت افقی از داخل به خارج یا از بالا به پایین پوشش داد .سپس مجددا لایه بر شیمیایی را روی گاز بریزید
- ربع سوم (گونه). مجددا این کار را برروی گونه مقابل نیز انجام دهید .این بار مجددا لایه بر شیمیایی را روی گاز نریزید
- ربع چهارم (میان صورت ) . گاز را از دور سوم بینی به سمت پایین بکشید این کار را در کناره های بینی ،بالای لب ، و در عرض چانه نیز انجام دهید
- لبه های ناحیه درمانی را نیز بااستفاده از کشیدن آرام گاز یک سانتی متر زیر لبه فک پوشش دهید این کار مانع از ایجاد یک خط احتمالی در حد مرز نواحی درمتان شده و درمان نشده می گردد.
- با پرسی شفاهی از بیمار می توان میزان ناراحتی او را در حین و پس از مصرف لایه بر در مقیاس 1تا 10 تعیین کرد .ناراحتی حداکثر 5 از 10 بطور رایج قابل قبول است .احساس سوزش،خارش و سوزن سوزن شدن اغلب گزارش می شود که در چند دقیقه اول حداکثر است و سپس کاهش می یابد احساس ناراحتی 6 یا بیشتر نشانگر آن است که پیلینگ باید خاتمه یابد (با خنثی سازی در صورت نیاز )و هرگونه لایه بر باقیمانده باید از روی صورت برداشته شده و پوست بیمار خنک گردد
- برخی لایه برهای پیلینگ شیمیایی (مثل لایه بر Jessber و TCA) در چند لایه استفاده می شوند که تعریف هر لایه شامل پوشش کامل ناحیه درمانی با یک دوز مصرف لایه بر شیمیایی می باشد .استعمال چندین لایه سبب افزایش کمیت لایه بر مصرفی و در نتیجه عمق نفوذ می گردد.پوست برای مدتی (معملا 7-4 دقیقه) از نظر بروز شاخص های بالینی قابل مشاهده اثر بخشی ارزیابی می گردد اگر شاخص ها ایجاد نشوند،از پدهای اضافی استفاده می شود .هریک از لایه های بعدی با کشیدن گاز عمود بر لایه قبلی بکار می رود تا از پوشش کامل ناحیه درمانی اطمینان حاصل گردد.
- پوست در طول درمان از نظر بروز شاخص های بالینی نامطلوب و مطلوب که در زیر شرح داده شده ارزیابی می گردد.
شاخص های بالینی اثر بخشی مطلوب : برای پیلینگ شیمیایی سطحی بسته به ترکیب مورد استفاده متفاوت است. در اکثر موارد اریتم خفیف شاخص بالینی مطلوب است .برای TCAبرفک سطح I به شکل سفید شدن لکه ای همراه با اریتم پوست شاخص بالینی مطلوب محسوب می شود
لایه برهای شیمیایی حاوی سالیسیلیک اسید شامل لایه بر Jessner بطور رایج یک رسوب سفید ظریف را ایجاد می کنند که در واقع شاخص بالینی اثر بخشی مطلوب است .
شاخص های بالینی اثر بخشی نامطلوب : شامل احساس ناراحتی شدید بیمار همراه با درد بیش از از 10 می باشد.همچنین تاول زدن که نشان دهنده اپیدرمولیز است و برفک زدن و سفید شدن برای برخی لایه برها شاخص نامطلوب محسوب می گردند.
توجه کنید که برفک زدن یا سفید شدن شاخص بالینی مطلوب برای سالیسیلیک اسید و TCA است اما برای AHA ها این گونه نیست بلکه درمواقع استفاده AHAها سفید شدن یا خاکستری شدن پوست حاکی از درمان بیش از حد است .
• درمان پیلینگ شیمیایی زمانی خاتمه می یابد که :
- شاخص های بالینی اثر بخشی مطلوب حاصل شود
- زمان لازم برای پیلینگ شیمیایی حاصل گردد
- شاخص های بالینی نامطلوب رخ دهد
• اکثر لایه برهای سطحی مثل TCA،رتینوئیدها ،سالیسیلیک اسید و لایه بر Jessner نیاز به خنثی سازی ندارند و لایه بر براحتی بر روی پوست باقی می ماند . برخی ترکیبات لایه بر مثل گلیکولیک اسید جهت خاتمه فعالیت اسید نیاز به خنثی از طرق استفاده از آب یا محلول بیکربنات سدیم دارند
• پس از استفاده از لایه برهای که برروی پوست یک رسوب سفید رنگ ایجاد می کنند (مثل لایه بر سالیسیلیک اسید و Jessner) می توان با یک گازخشک رسوبات را پاک کرد .برفک واقعی (مثلا در مورد TCA) پاک نمی شود
• از رتینوئیک اسید و لایه بر های رتینوئیدی که نیاز به نسخه ندارند (مثل رتینول) می توان برروی یک لایه بر شیمیایی دیگر به عنوان لایه کمکی استفاده کرد تا بازگردش سلولی افزایش یابد و روند پوسته ریزی تسریع پیدا کند .توصیه می گردد که درمانگران از دستورالعمل های تولید کننده جهت استفاده از لایه بر رتینوئیدی کمکی همراه با لایه بر اولیه پیروی کنند چرا که شدت درمان کلی در هنگام ترکیب لایه برها افزایش پیدا می کند
• برخی تولید کننده های لایه بر ها توصیه به استفاده از ترکیبات اصلاح کننده بلافاصله پس از مصرف لایه برهای مربوط به درمان شرایط خاص مثل هیپرپیگمانتاسیون یا دهیدراتاسیون می کنند .این ترکیبات اغلب فرمولاسیون های سرمی رقیقی هستند که پیش از استعمال ترکیبات تسکین دهنده ضد آفتاب استفاده می گردند .توصیه می شود هنگام استفاده از این ترکیببات بلافاصله پس از مصرف لایه بر از دستورالعمل تولید کننده استفاده شود تا از تطابق لایه بر و ترکیب مزبور اطمینان حاصل گردد
لایه بر شیمیایی | نیاز به خنثی سازی | سفید شدن پوست(شاخص مطلوب) | احساس ناراحتی | پوسته ریزی |
---|---|---|---|---|
اسیدهای الفا هیدروکسی | بله | خیر | ++ | غیریکنواخت |
سالیسیلیک اسید | خیر | بله ،برفک کاذب | ++ | بله |
تری کلرواستیک اسید | خیر | بله ،برفک | +++ | بله |
لایه بر Jessner | خیر | بله ،برفک کاذب | ++ | بله |
سایر لایه برهای ترکیبی | خیر | بله ،برفک کاذب | + | بله |
خنثی شونده | ||||
رتینوئیدها | خیر | خیر | + | بله |