عوارض ترکیبات موضعی و درمان آن ها
مجتمع سلامت تهران در نظر دارد در این مقاله شما همراهان گرامی را با عوارض ترکیبات موضعی و درمان آن ها آشنا کند با ما همراه باشید …
عوارض ترکیبات موضعی و درمان آن ها
- آکنه
- میلیا
- درماتیت تماسی
- واکنش های آلرژیک مثل کهیر و احتمال بعید واکنش های شدید مثل آنافیلاکسی
- تشدید بیماری های پوستی مثل درماتیت سبورئیک ، درماتیت آتوپیک (اگزما ) و درماتیت دوردهانی (پری اورال )
- تشدید اریتم و حساسیت پوستی
ترکیبات مراقبت از پوست موضعی عموما بسیار ایمن هستند و به خوبی با کمترین خطربروز عوارض تحمل می گردند .بااین وجود با انجام هر درمانی بروز عوارض محتمل است و آگاهی از این موضوع جهت کاهش خطرات وکمک به دستیابی به بهترین نتایج احتمال ضروری است .
شعله وری آکنه در هنگام شروع استفاده از ترکیبات موضعی جدید بخصوص در افراد مستعد به آکنه و استفاده از ترکیبات غلیظ تر مانند کرم ها نسبتا شایع است . آکنه در افراد با سابقه قوی آکنه امکان دارد در عرض چند هفته اول استعمال ترکیبات موضعی رخ دهد .اما در سایر افراد ممکن است به شکل تاخیری رخ دهد . قطع ترکیبات غلیظ تر مصرفی و جایگزینی آن با ترکیبات دارای قوام دقیق تر مثل لوسیون ها ، سرم ها یا ژل ها ضروری است.
میلیا پاپول های ظریف 2-1 میلی متری هستند که در اثر انسداد غدد سبابه ایجاد می شوند . ترکیبات با قوام غلیظ تر حاوی اجزاء انسدادی مثل وازلین ممکن است سبب غدد سبابه شده و در ایجاد میلیا دخیل باشند میلیا خود به خود رفع نمی گردد و نیاز به سوراخ کردن با سوزن 20gauga و خارج سازی دارد ( فشار ملایم با اپلیکاتور نوک پنبه ای : گوش پاک کن )
درماتیت تماسی یکی از شایع ترین عوارض جانبی ترکیبات موضعی است .اکثر اشکال واکنش های درماتیت ماهیت تحریکی دارند (درمقایسه با واکنش آلرژیک حقیقی) . واکنش های درماتیت معمولا خفیف بوده و با اریتم خفیف ،ادم و خارش بروز می کنند . اولین قدم در درمان هرگونه درماتیت قطع داروی مسبب است . متاسفانه ، ترکیب مسبب نامشخص است و توصیه به قطع تمامی داروهای مصرفی به جز پاک کننده ملایم و شروع استروئید موضعی می گردد .
درماتیت خفیف تا متوسط را می توان با مصرف کرم کورتیکواستروئید با قدرت پایین (مثلا هیدروکورتیزون 2.5-0.5) درمان نمود . ضایعات شدیدتر نیاز به کرم متوسط الاثر (مثلا تریامسینولون 0.1 درصد ) دو بار در روز برای 5-3 روز ، تا زمان رفع درماتیت دارد . بندرت امکان دارد واکنش های درماتیت شدید همراه با اریتم قابل توجه ، ادم و تاول در ناحیه درمانی رخ دهد . در صورتی که این واکنش ها آلرژیک باشند امکان دارد در مناطقی بدور از محل اولیه مصرف نیز مشاهده گردند . در این موارد استفاده از یک دوره کوتاه مدت استروئید خوراکی (مثل پردنیزون 40-20 mg/day که در عرض 10 روز دوز آن کاهش می یابد) و سپس استروئید موضعی ( به محض برقراری تمامیت پوست و در صورت تداوم اریتم ) توصیه می گردد
بیمارانی که یک ترکیب را قبلا مصرف کرده و به آن تحمل داشته اند ممکن است هر زمانی دچار درماتیت نسبت به آن شوند . محدود کردن مصرف ترکیبات بالقوه حساسیت زا مثل خوشبو کننده ها به پیشگیری از درماتیت کمکی کند . پس از رفع درماتیت ، داروهای موضعی را می توان یک به یک ، هر 4-2 هفته یکبار آغاز کرد تا عامل مسبب واکنش مزبور مشخص گردد . بطور جایگزین می توان از تست برچسب (patch test) استفاده کرد که در آن مقدار اندکی از ماده مزبور به شکل جداگانه در پشت گوش یا برروی سطح زیرین ساعد روزانه به مدت 5-3 روز قرار داده می شود . و محل آن از نظر اریتم و علایم التهاب بررسی می گردد . اگر تست برچسب مثبت گردد باید از مصرف ترکیب مزبور پرهیز گردد .تست برچسب منفی متقاعد کننده است و می توان از ترکیب مزبوراستفاده کرد . البته تست برچسب منفی تضمین کننده این مساله که واکنش آلرژیک بعدا برای آن ترکیب رخ ندهد ، نمی باشد .
واکنش های الرژیک به ترکیبات موضعی نادر هستند . شایع ترین واکنش های آلرژیک کهیر است که به آنتی هیستامین خوراکی ( برای مثال سیتریزین 10mg) و استروئیدهای موضعی پاسخ می دهد . خطر بروز واکنش های سیستمتیک آلرژیک بسیار اندک است . این حالت با برونکواسپاسم یا آنافیلاکسی بروز می کند که نیازمند اقدامات اورژانسی است . سالیسیلیک اسید با آسپرین (استیل سالیسیلیک اسید )مشابهت دارد و در نتیجه در بیماران با الرژی شناخته شده به اسپیرین مصرف ترکیبات حاوی سالیسیلیک اسید ممنوع است .
تشدید بیماری های پوستی ( مثل درماتیت سبورئیک ،درماتیت اتوپیک و درماتیت اطراف دهانی ) یا تشدید اریتم و حساسیت پوستی ممکن است متعاقب مصرف ترکیبات موضعی حاوی اجزاء فعال رخ دهد . استفاده از ترکیبات تسکین دهنده و پرهیز از ترکیبات تهاجمی تر جوان سازی مثل هیدروکسی اسیدها و رتینوئیدها به کاهش احتمال شعله وری این بیماری ها کمک می کند .
ترکیباتی که باید از آن ها پرهیز گردد یا با احتیاط مصرف شوند
ترکیبات آرایشی دارویی تحت نظارت FDA نمی باشند و در نتیجه نیاز نیست از نظر ایمنی و اثر بخشی تحت نظر باشند . نزدیک به ده هزار جزء از ترکیبات آرایشی دارویی وجود دارند که در مورد اکثر آن ها مطالعات بالینی مروری مفیدی وجود ندارد و در نتیجه ارزیابی اثر بخشی آن ها یک چالش محسوب می گردد . سایت FDA به شما در ارزیابی ایمنی ترکیب مزبور کمک می کند در مطلب زیر نمونه های از ترکیباتی که باید از آن ها پرهیز گردد یا مصرف آن ها باید با احتیاط صورت گیرد ذکر شده است
ترکیبات به شدت معطر می توانند برای پوست تحریک کننده باشند
آسکوربیل پالمیتات یک استر است که شامل آسکوربیک اسید و پالمیتیک اسید می باشد . از این ترکیب به عنوان آنتی اکسیدان نام برده می شود اما تنها اثر اندکی دارد . اثر بخشی این ترکیب قابل مقایسه با ال – آسکوربیک اسید که فرم زیستی در دسترس ویتامین C است ( مثل تحریک کلاژن ضخیم شدن اپیدرم و مهار تولید رنگدانه ) نمی باشد .
فتالات ها استرهای فتالیک اسید هستند که حامل معطر کننده ها و نرم کننده ها در برخی ترکیبات موضعی بوده و عمدتا از آن ها در پلاستیک ها جهت حفظ انعطاف پذیری استفاده می شود . امروزه فتالات ها از اکثر ترکیبات موضعی حذف شده اند چرا که به شکل بالقوه موجب تغییرات هورمونی شده و سمیت قلبی دارند
دی اتانول آمین (DEA) یا تری اتانول آمین (TEA) در برخی ترکیبات موضعی به منظور ایجاد قوام نرم یا کف بکار می رود . هم DEA و هم TEA اگر به تنهایی بکار روند ممکن است بی ضرر باشند اما هنگامی که با ترکیبات دیگر مخلوط می گردد ممکن است منجر به ایجاد نیتروز دی اتانول آمین گردند که یک سرطان زای شناخته شده است .