نکروز یا بافت مردگی در ناحیه کاشت یا برداشت چیست
در این مقاله از سری مقالات حوزه پوست و مو و آموزش کاشت مو می خواهیم درباره علل به وجود آمدن نکروز یا بافت مردگی در ناحیه برداشت یا کاشت، بی حسی در کاشت مو و پیشگیری از آن، علت ایجاد نکروز در محل کاشت مو و همچنین درد بعد از عمل جراحی کاشت مو صحبت کنیم. با تشکر از همراهی شما.
علل به وجود آمدن نکروز در ناحیه برداشت و ناحیه کاشت
بروز چنین عارضه ای به خاطر وجود رگ های خونی زیاد در پوست سر خیلی غیر معمول است. نکروز در ناحیه ی اهداکننده مو ممكن است بر اثر اسپاسم و منقبض شدن عروق اصلی ناحبه برداشت و با در معرض کشش و التهاب قرار گرفتن پوست ناحیه ی برداشت رخ دهد. برداشتن نوارهای کم عرض (کمتر از یک سانتی متر) به ویژه از سوی و پزشکان تازه کار می تواند احتمال بروز نکروز را به حداقل برساند. به علاوه، دستکاری و قطع کمتر عروق زیر پوست، می تواند به جلوگیری از بروز این عارضه کمک کند.
اگر با تورم و التهاب شديد ناحیه ی برداشت مو روبرو شُدید و نتوانستید جراحی را ادامه بدهید، بهتر است از برداشت قسمت های دیگر پوست و نوار موئی خودداری کنید؛ چون امکان دارد نقاط دیگر پوست نیز دچار کشش شوند و به راحتی به هم نرسند. اگرچه انجام کار کمتر در این شرایط ممکن است برای بیمار چندان خوشایند نباشد، ولی بیمار در آینده بیشتر به عارضه ای که پیش آمده فکر می کند تا نتیجه بهتری که با کاشت مو برای وی ایجاد شده است. بیش از حد خالی کردن بافت زیر پوست و عریض و عمیق برداشتن نوار در روش FUT و با پانچ زیاد و نزدیک به هم در روش FIT می تواند منجر به دستکاری بیشتر بافت و در نتیجه احتمال بروز نکروز را افزایش دهد که یکی از علل به وجود آمدن نکروز در ناحیه برداشت و ناحیه کاشت است.
در برخی مواقع موهای محل نکروز ریزش پیدا کرده و بستگی به عمق زخم می تواند سبب عدم رشد موها در آن منطقه شود. استفاده از پنس و بخیه های نزدیک کننده پوست در این موارد برای تقلیل فشار و غلبه بر کشش و تورم و برای بازگشت مجدد جریان خون به آن ناجيه بعد از چند دقیقه با چند ساعت، می تواند بهترین استراتژی باشد.
نکروز در ناحیه ی دریافت کننده مو یا منطقه کاشت در افراد عادی خیلی نادرتر است. ولی در مواردی که از دستگاه لیزر برای آماده سازی ناحیه ی کاشت مو استفاده شده باشد احتمال وقوع آن بیشتر می شود. در افرادی که از دخانیات استفاده می کنند و یا دیابت کنترل نشده دارند و افراد با سن بالا به علت آتروفی و کم شدن جریان خون پوست، احتمال بروز زخم در ناحیه ی کاشت ۴ تا ۵ برابر افراد طبیعی است، کم شدن جریان خون اکسیژن رسانی به موهای کاشته شده و پوست آن ناحیه را کاهش می دهد و بیمار و ما را با مشکل روبرو می سازد.
نکروز در کاشت مو را همواره باید به عنوان یک عارضه ی جدی و مشکل ساز در نظر گرفت و اقدامات پیشگیری کننده را در مورد آن انجام داد. در این بخش از مقاله علل به وجود آمدن نکروز در ناحیه برداشت باید بگوییم برای این که احتمال بروز چنین عارضه ی را به حداقل برسانید بهتر است از نواحی کوچک و با حجم کم برای تزریق سرم و آدرنالین در منطقه کاشت استفاده شود. همان طور که همکاران محترم پزشک می دانند آماده کردن محل کاشت مو در ناحیه ی موردنظر به تدریج و طی ۱٫۵ الی ۲/۵ ساعت انجام می گیرد؛ بنابراین همان طور که گفته شد محلول سرم و آدرنالین باید در هر مرحله و در منطقه ای که در حال شیار زدن هستیم استفاده شود.
نیتروگلیسیرین باید همیشه برای کنترل علائم نکروز در دسترس باشد و با مشاهده ی هر گونه کبودی پوست به کار رود. به طور کلی با ارزیابی دقیق هرگونه علائم ایجاد شده در بافت و پوست سر و کنترل و پیگیری عارضه می توان از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری نمود. این ارزیابی و مراقبت، به ویژه در افرادی با ریسک بالاتر، از جمله سیگاری ها، دیابتی ها، افراد مسن و افرادی با طاسی گسترده و بیمارانی که پوست سر آن ها از نور خورشید آسیب دیده و جای زخم های قدیمی، افرادی که دارای اسکار سوختگی های پوست سر و پوستی که مثلا برای درمان بیماری از کورتون تزریقی استفاده کرده و محل تزریق بر روی سر دچار آتروفی پوستی شده باید به مراتب بیشتر باشد.
اگر نکروز ایجاد شده باشد، بعد از درمان دارویی، جای زخم را می توان دبرید یا تمیز کرد و بافت های مرده را از آن ناحیه بر داشت؛ موهای باقی مانده در ناحیه ی بالای منطقه ی صدمه دیده می تواند جای زخم را بپوشاند.
پیشگیری از به وجود آمدن بافت مردگی
همیشه قبل از برداشتن نوار مویی، میزان کشش و انعطاف پذیری پوست را امتحان کنید. وقتی که از یک چاقوی جراحی معمولی تک تیغه استفاده می شود، در انجام این کار دقت بیشتری نمانید. چون امکان دارد به صورت ناخواسته عرض نوار بیشتر از آنچه که می خواهید بردارید، برداشته شود. همکاران تازه کار و کم تجربه در زمینه کاشت مو اگر روش FUT را برای ترمیم مو بیمار خود انتخاب کرده اند، بهتر است عرض نواری را که می خواهند بردارند قبلا با ماژیک روی پوست بیمار در ناحیه پشت سر علامت گذاری نمایند و سپس اقدام به برداشت آن ناحیه نمایند. با این کار ساده از عریض شدن نوار مویی که به صورت ناخواسته می تواند ایجاد شود جلوگیری خواهد شد.
استفاده از چاقوی دو تیغه مخصوص کاشت مو به صورت ۱۰۰ درصد از تعریف شدن نوار برداشت به صورت ناخواسته جلوگیری می نماید.
در روش FIT نیز بسته به سایز پانچ نباید در هر سانتی متر مربع بیشتر از 6 تا 8 سانتی متر پانچ برای خارج کردن فولیکول های مو استفاده شود. چون احتمال بروز نکروز در پوست ناحیه ی برداشت بیشتر خواهد شد.
درمان
تجربه پزشک می تواند او را در کاهش احتمال بروز نکروز و یا در صورت ایجاد این عارضه از وسیع تر شدن منطقه نکروز یاری کند. همین طور آگاهی پزشک از تکنیک های علمی و عملی لازم برای سرعت بخشیدن به روند درمان و ترمیم محل نکروز در آینده موثر است.
سیر درمان باید به این صورت باشد که ناحیه ای که دچار نکروز شده، برداشته شود و به آن فرصت داده شود تا به طور طبیعی بهبود باید و از اضافه شدن عفونت بر روی محل نکروز جلوگیری شود. شستو های روزانه با محلول حاوی شامپو بچه و بتادین رفیق شده می تواند از وسیع شدن منطقه نكروز جلوگیری نماید. درمان کامل بسته به اندازه و سایز منطقه ای که درگیر نکروز شده متفاوت خواهد بود که حدود ۱ الی ۳ ماه به طول می انجامد.
بعد از بهبود، اگر پوست سر در آن ناحیه قابلیت انعطاف پذیری خوبی داشته باشد، می توان ناحیه ی نکروز را برداشت و با با بلند کردن موهای قسمت بالایی محل نکروز آن منطقه پوشانده شود و یا بعدها بر روی آن ناحیه اقدام به کاشت مو کرد.
علل بی حسی بعد از کاشت مو
در طی برداشت نوار مویی از منطقه ی پشت سر و یا استفاده از پانچ ها برای خارج کردن فولیکول های مو در روش FIT، رشته های اعصاب حسی بریده و یا قطع می شوند. لذا یکی از علل بی حسی بعد از کاشت مو در ناحیه ی بالایی خط برداشت و ناحیه ی کاشت روی پوست سر پدید می آید، این است. این بی حسی معمولا موقتی است و طی ۲ الی ۵ ماه بعد از عمل جراحی از بین می رود.
اما اگر برداشت نوار مویی به گونه ای خشن و بدون مراقبت از رشته های اصلی عصبی انجام شود، باعث بی حسی طولانی تر پوست سر می شود. همان طور که قبلا هم گفته شد استفاده دقيق از محلول سرم و آدرنالین (برای دور کردن ناحیه ی برداشت از اعصاب اصلی و عروق خونی بزرگ) و داشتن مهارت و دقت و ظرافت کار در حین برداشت نوارهای مویی احتمال بروز بی حسی را به حداقل می رساند.
پیشگیری
جراحان باتجربه امروزه سعی می کنند عمق نوار مویی برداشته شده در پشت سر را از لایه وسط بافت چربی و بالاتر از منطقه ای که رشته های عصبی اصلی و عروق بزرگ تغذیه کننده وجود دارند، بردارند. برای دستیابی به این هدف، برای برداشت نوار موئی از محلول نرمال سالین حاوی لیدوکائین نیم درصد و اپی نفرین (۱ در ۲۰۰/۰۰۰) می توان استفاده کرد.
درد بعد از عمل جراحی کاشت مو
برای درد اکثر بیماران بعد از عمل جراحی کاشت مو، داروی مسکن به مقدار کم تجویز می شود. ناحیه ی اهدا کننده مو هرگز نباید تحت کشش زیاد بسته شود چون هرچه کشش پوست در ناحیه ی برداشت بیشتر باشد شدت درد نیز افزایش می یابد. در صورتی که درد بعد از عمل افزایش یابد می توان از استامینوفن کدئین یا داروهای قوی تر استفاده کرد.
درد معمولا با استفاده از مسکن های معمولی متوقف می شود. با احتمال وقوع بسیار کم ممکن است در ماه های بعد از عمل درد عصبی در یک نقطه از پوست ناحیه ی برداشت وجود داشته باشد؛ این درد به خاطر قطع شدن اعصاب ناحیه ی زیر پوست سر و گیر افتادن بعضی از این رشته های عصبی در داخل بخیه ها باشد. این درد به صورت گذرا و آنی است و همان طور که گفته شد، احتمال وقوع آن نیز کم می باشد.
در صورتی که تعداد و دفعات بروز این دردها زیاد باشد با تزریق لیدوکائین و تریامسینولون به داخل پوست آن ناحیه درد تسکین می یابد. اگر روش فوق باعث قطع درد نشود، با یک شیار ظریف، عصبی که سبب درد شده خارج و درد از بین می رود؛ مثل عصب کشی در دندان پزشکی؛ البته این کار خیلی به ندرت لازم می شود.
در گزارشی که توسط یکی از پزشکان عضو انجمن کاشت مو آمریکا در کنگره ی سالانه ارائه شد در چند مورد برای بیمارانی که به صورت نقطه ای دچار این نوع دردهای گذرا می شدند و به درمان های رایج جواب نمی داند از تزریق بوتاکس به مقدار کم استفاده شد. جالب است که توسط این درمان، درد آن ها برای همیشه بر طرف شد. بیرون کشیدن گره عصبی به کمک جراحی، در زمانی که روش های دیگر برای کاهش درد وجود دارد، کمی تهاجمی به نظر می رسد، ولی وقتی کارهای دیگر جواب نداد، باید آن را انجام داد.
سوالات متداول درباره علت ایجاد نکروز در محل کاشت مو
- علت ایجاد نکروز در محل کاشت مو چیست؟
علت ایجاد این عارضه اسپاسم و منقبض شدن عروق اصلی ناحیه برداشت و ایجاد التهاب روی پوست است. - آیا بعد از عمل کاشت مو پوست سر درد می گیرد؟
ممکن است بر اثر کشش های پوست دردی احساس شود که معمولا بعد از کاشت مو مسکن به مقدار بسیار کم تجویز می شود تا در صورت بروز درد میل شود.