انواع بی حس کننده های موضعی جلدی و عوارضشان
بی حس کننده های موضعی جلدی یکی از ابزارهای مهم در جراحی های پوستی و درمانی است. این بی حس کننده ها برای کاهش درد و تسکین درد در زمان انجام عملیات و درمان بیماری های پوستی استفاده می شوند. در این مقاله به بررسی ترکیبات بی حس کننده جلدی پرداخته خواهد شد.
برای شرکت در دوره متصدی آزمایشگاه می توانید به این صفحه مراجعه کنید
بی حس کننده چیست؟
از بی حس کننده های موضعی به دلیل سهولت مصرف اغلب در پروسیجر های درمی استفاده میشود. با افزودن لیدوکائین به ترکیبات فیلردرمی احساس ناراحتی به دنبال تزریق فیلردرمی کاهش می یابد. برخی بیماران (به ویژه بیماران با آستانه درد بالا) می توانند استفاده از ترکیبات فیلردرمی مختلط با لیدوکائین را تنها با استفاده از بی حس کننده جلدی موضعی یا خنک کننده موضعی تحمل کنند. مکانیسم عملکرد بی حس کننده های موضعی مشابه بی حس کننده های تزریقی و از طریق بلوک اعصاب حسی با واسطه مهار تکانه عصبی می باشد.
به دنبال مصرف آنها احساس ناراحتی و درد ناشی از وارد شدن سوزن کاهش می یابد. BLT یکی از قوی ترین و سریع الاثرترین بی حس کننده های جلدی بوده. این ترکیب بدون نسخه می باشد و حداکثر دوز آن 0.5 gr بوده و به طور رایج به مدت 15 دقیقه مصرف می گردد. برخی از پزشکان اثر بی حس کننده آن را از طریق پوشاندن آن زیر یک کیسه پلاستیکی که بر روی پوست قرار می گیرد، افزایش می دهند.
گرچه به دلیل قوی بودن این ترکیب در مورد BLT پوشاندن موضع با کیسه پلاستیکی ضرورتی ندارد. برخی از داروخانه ها BLT را با داروی منقبض کننده عروق فنیل افرین ترکیب می کنند که در نتیجه خطر توکسیسته سیستمیک را بواسطه محدود نمودن BLT به موضع مصرف (مشابه اثر اپی نفرون همراه با لیدوکائین) کاهش می دهد.
بی حس کننده قوی برای جراحی
در جراحی، بی حس کنندهها برای کاهش درد و عدم احساس در دوران عمل مورد استفاده قرار میگیرند. یکی از بی حس کنندههای قوی استفاده شده در جراحی، بلوکاد ستخوانی است. این بی حس کننده با مسدود کردن عصبهای ستون فقرات و ارسال پیام درد به مغز، باعث کاهش درد و بی حسی در منطقه جراحی میشود.
بلوکاد ستخوانی معمولاً برای جراحیهای پایین تنه و پا (مانند جراحی زانو، پا، پاشنه) و همچنین برای جراحیهای شکم و لگن (مانند جراحی ران، لگن، کیست تخمدان) استفاده میشود. این بی حس کننده معمولاً توسط یک پزشک بی حس کنندهگذاری با تجربه و متخصص اعمال میشود.
بلوکاد ستخوانی همچنین ممکن است در برخی از جراحیهای بزرگتر (مانند جراحی قلب و عروق) استفاده شود، اما در این موارد، بی حس کنندههای دیگر نیز ممکن است به کار گرفته شوند.
استفاده از بی حس کنندهها در جراحیها معمولاً با عوارض کمتری نسبت به آنچه که در صورت عدم استفاده از آنها رخ میدهد، همراه است. با این حال، بعضی از عوارض ممکن است شامل خفگی، تپش قلب، تب، عفونت و خونریزی باشند. قبل از هر گونه جراحی، پزشک شما باید شما را در مورد هرگونه عوارض محتمل و روشهای کاهش آنها آگاه سازد.
لازم به ذکر است که بلوکاد ستخوانی یک بی حس کننده قوی است و فقط توسط پزشکان مجرب و متخصص باید اعمال شود. همچنین، این بی حس کننده برای هر فردی مناسب نیست و نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک دارد.
ترکیبات بی حس کننده جلدی رایج مورد استفاده جهت پروسیجر های درمی
- L-M-X (لیدوکائین 5-4 درصد) ← بدون نسخه قابل تهیه است.
- EMLA (لیدوکائین 2.5 درصد، پریلوکائین 2.5 درصد ) ← باید تجویز شود.
- BLT (بنزوکائین 20درصد، لیدوکائین 6درصد و تتراکائین 4درصد) ← داروی ترکیبی که توسط داروخانه تهیه می گردد.
بی حس کننده قوی پوست
بی حس کنندههای قوی پوست نیز برای کاهش درد در جراحیهای کوچک و غیرجراحیای مانند تزریق و خارج کردن سوزنها از پوست استفاده میشوند. این بی حس کنندهها معمولاً شامل لیدوکائین و بنزوکائین هستند که با مسدود کردن عصبهای پوست، باعث کاهش درد و بی حسی در منطقه تزریق میشوند.
استفاده از بی حس کنندههای پوست معمولاً با عوارض کمتری نسبت به بی حس کنندههای داخلی مانند بلوکاد ستخوانی همراه است. با این حال، بعضی از عوارض ممکن است شامل خارش، تورم و التهاب باشند.
لازم به ذکر است که بی حس کنندههای پوست نیز فقط توسط پزشکان مجرب و متخصص باید اعمال شود و نباید به صورت خودسرانه استفاده شوند. همچنین، این بی حس کنندهها نباید برای مدت طولانی و در مقدار زیاد مصرف شوند.
دوز
اثر موضعی بی حسی کننده های موضعی بستگی به غلظت اجزاء تشکیل دهنده، سطح مصرف، طول مدت استفاده و نفوذ به پوست دارد.
دوز مصرف BLT به دلیل وجود تتراکائین که از بیشترین خطر توکسیسته برخوردار است محدود می باشد. تتراکائین 4 درصد اشاره به mg/gr 40 دارد. مصرف 0.5 گرم BTL حاوی 20 mg تتراکائین می باشد که حداکثر دوز متفاوتی است توصیه می شود از داروخانه مربوط در مورد حداکثر دوز قابل استفاده از ترکیب BLT خاص اطمینان حاصل گردد.
عوارض بی حس کننده های جلدی
با توجه به اینکه مساحت ناحیه ای که فیلردرمی در آن استفاده می شود اندک است در نتیجه عوارض گزارش شده برای بی حس کننده های موضعی جلدی در صورت اندک است مواردی که مسمومیت با دارو های بی حس کننده موضعی گزارش شده است عبارتند از: مصرف آن در یک ناحیه وسیع مثل کل اندام تحتانی پیش از درمان لیزر رفع موهای زاید یا مصرف آن در موارد استفاده از لیزر انهدامی فرکشنال که پوست در آن تمامیت و سلامت خود دست می دهد. عوارض احتمالی مصرف بی حس کننده های موضعی عبارتند از:
حداکثر دوز بی حس کننده جلدی |
|||||
بی حس کننده جلدی | حداکثر دوز بالغین | زمان تا حداکثر اثر | طول مدت اثر | ||
---|---|---|---|---|---|
لیدوکائین | 500 mg/dose | 2-5 دقیقه | 30 دقیقه | ||
لیدوکائین + پریلوکائین | 60 mg/dose | 60-120 دقیقه | 90 دقیقه | ||
تتراکائین | 20 mg/dose | 3-8 دقیقه | 45 دقیقه |
- واکنش های آلرژیک (خارش و ضایعات پاپولر موضعی و احتمال بعید بروز کهیر، آنژیوادم و آنافیلاکسی)
- سمیت دستگاه عصبی مرکزی ناشی از لیدوکائین (سرگیجه، بی حسی زبان، وزوز گوش، دوبینی، نیستاگموس، اختلال صحبت کردن، تشنج و دیسترس تنفسی)
- سمیت دستگاه قلبی عروقی ناشی از لیدوکائین(آریتمی، افت فشار خون و ایست قلبی)
- سمیت دستگاه عصبی مرکزی ناشی از تتراکائین (بی قراری، اضطراب، فعالیت تشنجی)
- لیدوکائین، تتراکائین یا پریلوکائین ممکن است منجر به مت هموگلوبینمی شوند (سیانوز، اسیدوز)
تجهیزات بی حسی موضعی جلدی
- بی حس کننده موضعی
- پنبه الکل
- کیسه پلاستیکی( برای پوشش روی بی حس کننده موضعی)
انجام پروسیجر داروی بی حسی موضعی قوی
- چک لیست پیش از پروسیجر را همانگونه که در بالا شرح داده شد چک کنید.
- پوست ناحیه درمانی را پیش از پروسیجر با الکل تمیز کنید تا چربی های پوست پاک شده و نفوذ داروی بی حسی افزایش یابد.
- داروی بی حس کننده موضعی را با استفاده از یک اپلیکاتور پنبه ای یا انگشت (درحالیکه دستکش به دست دارید) روی موضع بمالید و جهت افزایش نفوذ آن را به آرامی ماساژ دهید.
- اگر از BLT استفاده نمی کنید ناحیه مزبور را با یک کیسه پلاستیکی بپوشانید تا نفوذ افزایش یابد.
- پس از 30-15 دقیقه (بسته به نوع داروی مصرف شده) تمامی داروهای بی حس کننده موضعی را با الکل پاک کنید.
یخ و سایر خنک کننده ها
از یخ و سایر خنک کننده های موضعی می توان جهت بی حسی موضعی به عنوان درمان جایگزین یا درمان همراه با سایر روش های بی حسی ذکر شده در بالا استفاده کرد و این موارد عبارتند از:
- کیسه یخ
- بخار خنک کننده( برای مثال اسپری کلرید اتیل)
- ابزار های خنک کننده تماسی (مثل Artek spot)
تجهیزات مربوط به یخ یا خنک کننده های موضعی
- یخ یا سایر خنک کننده ها
- الکل
- منبع برق برای دستگاه خنک کننده تماسی
انجام پروسیجر خنک سازی موضعی
- از یخ میتوان درست پیش از تزریق موضعی به مدت حدود 2-1 دقیقه یا زمانی که پوست قرمز رنگ است (و نه اینکه سفید شود) استفاده کرد. پیش از استفاده، پوست موضع را با الکل تمیز کنید.
- بخار خنک کننده مانند کلرید اتیل (برای مثال Pain Ease) ممکن است بلافاصله قبل از درمان مصرف شود. قوطی اسپری را در حالت ایستاده در فاصله 4-3 اینچی محل تزریق بگیرید و به مدت 5 ثانیه اسپری کنید تا پوست سفید شود. پوست را با الکل تمیز کنید.