همه چیز درباره آناتومی جمجمه + مننژ و اعصاب مغزی

در این مقاله می خواهیم درباره آناتومی ناحیه ی جمجمه و مننژ و اعصاب مغزی به تفسیر مورد بررسی قرار دهیم

جمجمه

جمجمه 22 استخوان (صرف نظر از استخوانچه های گوش) دارد. به جز ماندیبل (که فک تحتانی را می سازد)، استخوان های جمجمه با درزهایی به یکدیگر متصل می شوند، ثابت هستند و کرانیوم را تشکیل می دهند.
کرانیوم تقسیم می شود به:
یک بخش گنبدی شکل فوقانی موسوم به کالواریا که حفره جمجمه ای حاوی مغز را می پوشاند،
یک قاعده که شامل کف حفره جمجمه است و یک بخش تحتانی قدامی موسوم به اسکلت صورت (ویسروکرانیومی).

•  نمای قدامی

نمای قدامی جمجمه مشتمل است بر پیشانی در بالای اوربیت ها، در پایین، ناحیه بینی، بخشی از صورت بین اوربیت ها و فک فوقانی و فک تحتانی.

• ماگزیال ها

یک جفت استخوان ماگزیال، بخشی از صورت را تشکیل می دهند که بین اوربیت و دندان های فوقانی قرار دارد.

• ماندیبل

ماندیبل (فک تحتانی) پایین ترین ساختار در نمای قدامی جمجمه است. این استخوان از تنه ماندیبل در جلو و شاخ ماندیبل در عقب تشکیل شده است. تمام بخش های ماندیبل (تا حدودی) در نمای قدامی مشهود هستند.

• نمای خلفی

استخوان های اکسیپیتال، پاریتال و تمپورال در نمای خلفی جمجمه دیده می شوند.

•  استخوان پس سری (اکسیپیتال)

در مرکز، بخش تخت یا اسکواموس استخوان اکسیپیتال، ساختار اصلی تین نمای جمجمه است. این بخش در بالا با جفت استخوان های پاریتال در درز المبدویید (لامی) و در خارج با هر استخوان تمپورال در درزهای اکسیپیتوماستویید مفصل می شود. در طول درز المبدویید، جزایر کوچکی از استخوان به نام استخوان های درزی (sutural or bones) ممکن است دیده شوند.

• نمای فوقانی

استخوان فرونتال، استخوان های پاریتال و استخوان اکسیپیتال در نمای فوقانی جمجمه دیده می شوند. این استخوان ها بخش فوقانی کالواریا یا کالوا (کاسه سر) را تشکیل می دهند.
استخوان های سازنده کالواریا به لحاظ ساختار منحصر به فرد و متشکل از صفحات داخلی و خارجی استخوان متراکم هستند که آن ها را لایه ای از استخوان اسفنجی به نام دیپلوئه از یکدیگر جدا می کند.

مننژها

مغز و نیز نخاع را سه لایه از پرده ها (مننژ ها) در بر گرفته اند – یک لایه خارجی محکم (سخت شامه)، یک لایه میانی ظریف (عنکبوتیه)، و یک لایه داخلی (نرم شامه) که محکم به سطح مغز چسبیده است.
مننژهای جمجمه ای از طرق سوراخ بزرگ در امتداد مننژ های نخاعی قرار می گیرند و مشابه آن ها هستند، به جز یک وجه افتراق مهم
– سخت شامه جمجمه ای از دو لایه تشکیل شده و فقط یکی از این ها از طریق سوراخ بزرگ در امتداد سخت شامه نخاعی است

• خونرسانی شریانی

خونرسانی شریانی به سخت شامه در لایه ضریعی خارجی سخت شامه طی مسیر می کند و مشتمل است بر:
• شریان های مننژی قدامی در حفره جمجمه ای قدامی،
• شریان های مننژی میانی و فرعی در حفره جمجمه ای میانی و
• شریان های مننزیال خلفی و سایر شاخه های مننژیال در حفره جمجمه ای خلفی

تمام این شریان ها کوچک هستند، به جز شریان های مننژی میانی که بسیار بزرگ تر است و به بیشترین بخش از سخت شامه خونرسانی می کند.

• عصب دهی

عصب دهی به سخت شامه بر عهده شاخه های مننژی کوچک هر سه انشعاب عصب تری ژمینال [ V3,V3,V3 ]، عصی واگ [X] و اعصاب گردنی اول، دوم و گاه سوم است. (در برخی افراد، اعصاب گلوسوفارنژیال [XI]و هیپوگلوسال [IIX]نیز در عصب دهی به حفره جمجمه ای خلفی دخیل هستند). در حفره جمجمه ای قدامی، شاخه های مننژی از اعصاب اتموییدی که شاخه هایی از عصب افتالمیک [V1] هستند، به کف و بخش قدامی داس مغزی عصب دهی می کنند.

• عنکبوتیه

عنکبوتیه یک پرده نازک و فاقد عروق است که سطح داخلی سخت شامه را مفروش می کند، ولی به آن نمی چسبد.

• نرم شامه

نرم شامه یک پرده ظریف و نازک است که دقیقاً سطح مغز را می پوشاند. نرم شامه خطوط تراز مغز را دنبال می کند، به ناودان ها و شکاف ها بر روی سطح مغز وارد می شود و در مجاورت تنگاتنگ با ریشه های اعصاب مغزی در مبدأشان قرار می گیرد.

اعصاب مغزی

12 جفت عصب مغزی، بخشی از دستگاه عصبی محیطی (PNS) هستند و از درون سوراخ ها یا شکاف ها در حفره جمجمه ای عبور می کنند. تمام اعصاب به جز یکی از آنها عصب شوکی IX، از مغز منشاء می گیرند. عالوه بر اجزاء سوماتیک و احشایی (همچون اجزاء اعصاب نخاعی)، برخی اعصاب مغزی حاوی اجزا، حسی و حرکتی اختصاصی هم هستند اجزاء حسی اختصاصی با شنوایی، بینایی، بویایی، تعادل و چشایی مرتبط هستند.

•  عصب بویایی

عصب بویایی حامل الیاف آوران اختصاصی (SA) برای حس بویایی است. نورون های حسی ان:
-زایده های محیطی دارند که به صورت گیرنده های در مخاط بینی عمل می کند
-زایده های مرکزی دارند که اطالعات به مغز باز می گرداند.

گیرنده ها در سقف و بخش فوقانی حفره بینی قرار دارند و زایده های مرکزی بعد از الحاق به دسته کوچک با عبور از درون صفحه غربالی استخوان اتمویید به حفره ای جمجمه ای وارد می شوند.

• عصب بینایی

عصب بینایی حامل الیاف SA برای دیدن است .این الیاف اطالعات را از گیرنده های نوری در شبکیه به مغز باز می گرداند زایده های نرونی گیرنده شبکیه را ترک می گویند به دسته های کوچک می پیوندند و آن ها اعصاب بینایی تا سایر اجزای دستگاه بینایی در مغز حمل می کند. اعصاب بینایی از طریق کانال های بینایی به حفره جمجمه ای وارد می شوند.

• عصب اکولوموتور

عصب اکولوموتور حاوی دو نوع الیاف است :

• الیاف و ابران سوماتیک و عمومی (GSE) که به اکثر عضلات خارجی چشم عصب دهی می کند.
• الیاف و ابران احشایی عمومی (GVE) که جزی از بخش پاراسمپاتیک شاخه اتونوم PNS هستند.

• عصب تروکلئار

عصب تروکلئار که یک عصب مغزی حامل الیاف GSE است، به عظله مایل فوقانی (یک عضله خارجی چشم) عصب دهی می کند. این عصب در مغز میانی منشا می گیرد و تنها عصب مغزی است که از سطح خلفی ساقه مغز خارج می شود.

• عصب تری ژمینال

عصب تری ژمینال عصب اصلی حسی عمومی سر است و نیز به عظالت حرکت دهنده فک تحتانی عصب می دهد.

• عصب افتالمیک

عصب افتالمیک در سخت شامه دیواره خارجی سینوس غاری به جلو می دهد، حفره جمجمه ای را ترک می گوید و از طریق شکاف اوربیتال فوقانی به اوربیت وارد می شود.

• عصب ماگزیالری

عصب ماگزیالری در سخت شامه دیواره ای خارجی سینوس غاری دقیقا در زیر عصب افتالمیک به جلو می اید حفره ای جمجمه ای از طریق سوراخ گرد ترک می گوید و به حفره ای پتریگوپاالتین وارد می شود. عصب ماگزیالری شاخه های حسی را از سخت شامه حفره جمجمه ای میانی نازوفارنکس، کام، حفره بینی، دندان های فک فوقانی، سیسنوس ماگزیالری و پوست روی بخش طرفی، پلک تحتانی، گونه و لب فوقانی دریافت می کند.

• عصب ماندیبوالر

عصب ماندیبوالر کنار تحتانی عقده ای تری ژمینال را ترک می گوید و از طریق سوراخ بیضی از جمجمه خارج می شود.

• عصب ابدوسنت

عصب ابدوسنت حامل الیاف GSE است و به عظله راست خارجی در اوربیت عصب دهی می کند. این عصب از ساقه مغز در بین پل و بصل النخاع منشاء می گیرد و به جلو می آید تا به سخت شامه پوشانده کلیووس نفوذ کند.

• عصب فاسیال

عصب فاسیال حاوی الیاف GSA ، SA ، GVE و BE است:
-الیاف GSA ورودی حسی را از بخشی از مجرایی شنوایی خارجی و بخش عمقی لاله گوش منتقل می کند.
-الیاف SA مربوط به حس چشایی دو سوم قدامی زبان هستند.
– الیاف GVE جزء از بخش پاراسمپاتیک شاخه اتونوم PNS هستند و فعالیت محرکه ترشحی را در غده اشکی، غده بزاقی ساب ماندیبولار و ساب لیگوال و غدد واقع در غشاء های مخاطی حفره ای بینی و کام های سخت و نرم تحریک می کند.
-الیاف BE به عضلات چهره و اسکالپ منشاء گرفته از دومین قوس حلقی و عضله استاپدیوس بطن خلفی عضله دیگاستریک و عضله استیلوهیویید عصب دهی می کند.

• عصب وستیبولوکوکلئار

عصب وستیبولوکوکلئار حامل الیاف SA مربوط به شنوایی وتعادل است و دوشاخه دارد:
-یک جزء وستیبوالر برای تعادل
-یک جزء کوکلئار برای شنوایی

• عصب واگ

حامل الیاف GSA، GVA ، SE ، GVE و BE است:
-الیاف GSA ورودی حسی را از حنجره، النگوفارنکس، بخش های عمقی لاله گوش، بخش از مجرای شنوایی خارجی و سخت شامه در حفره جمجمه ای خلفی منتقل می کند.
-الیاف GVA ورودی حسی را از گیرنده های شیمایی جسم آئورتی وگیرنده فشار قوس آئورت و مری، برونش ها، ریه ها، قلب و احشا شکم در روده پیشن و روده میانی منتقل می کند
-الیاف SE مربوط به چشایی در اطراف اپی گلوت و حلق هستند.
-الیاف GVA جزی از بخش پاراسمپاتیک شاخه اتونوم PNS هستند و عضله صاف و غدد را در حلق ، حنجره ، احشاء سینه ای و احشاء شکم در روده پیشین و روده میانی تحریک می کند
-الیاف BE به یک عضله زبان، عظالت کام نرم، حلق و حنجره عصب دهی میکند.