ترک و شکستگی مینای دندان به همراه روش های درمان
مجتمع سلامت تهران در نظر دارد در این مقاله در راستای شکستگی مینا دندان و عاج اطلاعاتی را در اختیار همراهان گرامی و افرادی که تصمیم دارند در دوره ایمپلنت دندان شرکت کنند قرار دهد با ماهمراه باشید …
شکستگی مینا دندان و عاج همراه با درگیری پالپ
علائم تشخیص:
- تعریف : شکستگی مینا دندان و عاج تاج دندان که باعث از بین رفتن قسمتی از نسج دندان شده است و پالپ درگیر است
- علائم ظاهری : از بین رفتن قسمتی از مینا و عاج دندان و اکسپوز پالپ
- تست پرکاشن : دردناک نیست . اگر در پرکاشن درد داشت باید دندان را از نظر صدمات جابه جایی یا شکستگی ریشه بررسی کرد
- تست لقی : لقی نرمال
- تست حساسیت پالپ : معمولا مثبت است . انجام تست ها برای ارزیابی های بعدی لازم است . عدم پاسخ به تست ها نشان دهنده افزایش احتمال نکروز پالپ در آینده است.
- یافته های رادیوگرافی : از بین رفتن قسمتی از نسج دندان
- رادیوگرافی های لازم : رادیوگرافی پری اپیکال، اکلوزال و یک رادیوگرافی از لب و گونه زخمی برای جستجوی قطعه شکسته دندان و جسم خارجی
درمان:
نوع درمان بسته به سن بیمار تعیین می شود.
- در دندان های افراد جوان با آپکس باز، حفظ حیات پالپ با انجام درمان پارسیل پالپوتومی کپ، برای ادامه رشد ریشه خیلی مهم است . همچنین می توان این درمان ها را برای دندان های با آپکس بسته انجام داد . کلسیم هیدروکساید و MTA سفید مواد مناسب برای انجام این درمان ها هستند . پارسیل پالپوتومی به علت بیشتر بودن شانس موفقیت نسبت به پالپ کپ ارجح است.
- در دندان های افراد بالغ با آپکس بسته که همراه با صدمات جا به جایی دندان هستند. درمان انتخابی ، درمان کامل ریشه دندان است .
- معاینات دوره ای
- معاینه رادیوگرافی و کلینیکی پس از 8- 6 هفته و یک سال لازم است .
شکستگی تاج و ریشه بدون درگیری پالپ
علائم تشخیصی:
- تعریف : شکستگی مینا دندان که مینا و عاج و سمان را درگیر کرده است و باعث از بین رفتن قسمتی از نسج دندان شده است ولی پالپ درگیر نیست
- علائم ظاهری : شکستگی زیر لثه ای تاج دندان
- تست پرکاشن : دردناک
- تست لقی : لقی قطعه شکسته تاجی
- تست حساسیت پالپ: معمولا برای قطعه اپیکالی مثبت است
- یافته های رادیوگرافی : معمولا حد اپیکالی شکستگی در رادیو گرافی مشخص نیست
- رادیو گرافی های لازم : رادیو گرافی پری اپیکال ، اکلوزال و یک رادیو گرافی با تغییر زاویه افقی (از مزیال یا دیستال ). این رادیوگرافی ها برای دیدن خطوط شکستگی در ریشه لازم است. CBCT حدود کامل شکستگی را مشخص می کند…
درمان:
- درمان اورژانس
ثابت کردن قطعه شکسته به دندان های مجاور تا زمانیکه درمان قطعی انجام شود - درمان قطعی
بسته به یافته های کیلینیکی 6 نوع درمان وجود دارد :
1 ) برداشتن قطعه شکسته
برداشتن قطعه شکسته و سپس ترمیم قسمت باقی مانده دندان
2) برداشتن قطعه شکسته و ژنزیوکتومی (کاهی استکتومی )
برداشتن قطعه شکسته تاجی و سپس درمان ریشه و ترمیم دندان با پست و کراون معمولا قبل از این درمان زنژیوکتومی ، استکتومی همراه با استئوپلاسی انجام می شود. این درمان زمانی که شکستگی در سمت پالاتال زیر لثه باشد کاربرد دارد…
3) اکستروژن ارتودنتیک قطعه اپیکالی
برداشتن قطعه شکسته و سپس درمان ریشه و اکستروژن ارتودنتیک قطعه اپیکالی این درمان زمانیکه قطعه اپیکال طول کافی برای قرار دادن پست و کراون دارد، کاربرد دارد
4) اکستروژن با جراحی
برداشتن قطعه شکسته و سپس یرون کشیدن قطعه اپیکال به سمت کرونال با جراحی
Decoronation (root submergence (5
در صورتی که طرح درمان در آینده گذاشتن ایمپلنت است ، جهت حفظ استخوان آلوئل ،ریشه در لثه باقی می ماند
6) کشیدن دندان
کشیدن دندان همراه با گذاشتن فوری یا تاخیری ایمپلنت و یا گذاشتن بریج . کشیدن دندان انجام می شود که خط شکستگی خیلی اپیکالی است …
زمان درمان
تمام درمان های فوق بجز کشیدن دندان خیلی حساس هستند و نیازی نیست که بلافاصله پس از شکستگی انجام شوند . می توان قطعه شکسته را موقتا با کامپوزیت به قسمت سرویکالی چسباند . این کار تا زمان انجام درمان قطعی باعث آرامش بیمار می گردد . یک تا دو هفته تاخیر در درمان، خللی در پروگنوز درمان ایجاد نمی کند
دستورات لازم به بیمار:
مصرف غذاها ی نرم به مدت یک هفته
ترمیم و پیش آگهی دندان های صدمه دیده و بافت های اطراف آن ها تا حد زیادی بستگی به رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان دارد. مسواک زدن دندان ها با مسواک نرم و شستشوی دهان با کلرهگزیدین 0.01 درصد برای جلوگیری از تجمع پلاک و دبری ها مفید است
معاینات دوره ای:
معاینه کلینیکی و رادیو گرافی پس از 8-6 هفته و یک سال لازم است .
شکستگی تاج و ریشه همراه با درگیری پالپ
تعریف : یک شکستگی که مینا و عاج و سمان را درگیر کرده است و باعث از بین رفتن قسمتی نسج دندان و درگیری پالپ شده است.
- علائم ظاهری: شکستگی زیر لثه ای تاج دندان
- تست پرکاشن : دردناک
- تست لقی : لقی قطعه تاجی شکسته
- تست حساسیت پالپ : معمولا برای قطعه اپیکالی مثبت است
- یافته های رادیو گرافی : معمولا حد اپیکالی شکستگی در رادیوگرافی مشخص نیست
- رادیوگرافی های لازم : رادیوگرافی پری اپیکال ، اکلوزال و یک رادیوگرافی با تغییر زاویه افقی (از مزیال یا دیستال). این رادیوگرافی ها برای دیدن خطوط شکستگی در ریشه لازم است .CBCT حدود کامل شکستگی را مشخص می کند
درمان
- درمان اورژانس
ثابت کردن قطعه شکسته به دندان های مجاور تا زمانیکه درمان قطعی انجام شود. در دندان های با آپکس باز بهتر است حیات پالپ با پالپوتومی پارسیل حفظ شود. همچنین این درمان را می توان برای افراد جوان که آپکس دندانشان فرم گرفته استفاده کرد . در افراد بزرگسال درمان انتخابی درمان ریشه اسست - درمان قطعی
بسته به یافته های کلینیکی 5 نوع درمان وجود دارد
- برداششتن قطعه شکسته وژنژیوکتومی (گاهی استئکتومی)
برداشتن قطعه تاجی دندان و سپس درمان ریشه و ترمیم دندان با پست و کراوان
معمولا قبل ازاین درمان ژنژیوکتومی ،استکتومی همراه با استئوپلاستی انجام می شود این درمان زمانی که شکستگی در سمت پالاتال زیر لثه باشد کاربرد دارد - اکستروژن ارتودنتیک قطعه اپیکالی
برداشتن قطعه تاجی دندان و سپس درمان ریشه و اکستروژن ارتودنتیک قطعه اپیکالی . این درمان زمانیکه قطعه اپیکال طول کافی برای قرار دادن پست و کراوان دارد کاربرد دارد - اکستروژن با جراحی
برداشتن قطعه شکسته تاجی و سپس بیرون کشیدن قطعه اپیکالی به سمت کرونال با جراحی - Decoronation (Root submergence)
در صورتی که طرح درمان در آینده گذاشتن ایمپلنتت است . جهت حفظ استخوان آلوئل ، ریشه در لثه باقی می ماند - کشیدن دندان
کشیدن دندان همراه با گذاشتن فوری یا تاخیری ایمپلنت و یا گذاشتن بریج. کشیدن دندان زمانی انجام می شود که خط شکستگی خیلی اپیکالی است .
زمان درمان:
تمام درمان های فوق بجز کشیدن خیلی حساس هستند و نیازی نیست که بلافاصله پس از شکستگی انجام شود. می توان قطعه شکسته را موقتا با کامپوزیت به قسمت سرویکالی چسباند. این کار، تا زمان انجام درمان قطعی باعث آرامش بیمار می گردد .یک تا دو هفته تاخیر در درمان، خللی در پروگنوز درمان ایجاد نمی کند
دستورات لازم به بیمار
مصرف غذاهای نرم به مدت یک هفته
ترمیم و پیش آگهی دندان های صدمه دیده و بافت های اطراف آنها تا حد زیادی بستگی به رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان دارد .
مسواک زدن دندان ها با مسواک نرم و شستشوی دهان با کلرهگزیدین 0.01 درصد برای جلوگیری از تجمع پلاک و دبری ها مفید است
معاینات دوره ای:
معاینه کلینیکی و رادیوگرافی پس از 8-6 هفته و یک سال لازم است
شکستگی ریشه
تعریف : شکستگی عرضی ریشه
اتیولوژی : قطع عروق و اعصاب در خط شکستگی ولی عروق و اعصاب در ناحیه اپیکال سالم هستند. پارگی PDL و اکسپوز شدن ریشه در خط شکستگی
علائم ظاهری: قطعه تاجی ممکن است لق و در بعضی موارد جا به جا شده باشد تغییر رنگ موقتی تاج (قرمز یا خاکستری ) ممکن است دیده شود . گاهی نیز خونریزی از سالکوس لثه دیده می شود
تست پرکاشن: دندان ممکن است دردناک باشد
تست لقی: لقی قطعه تاجی
تست حساسیت پالپ : به علت آسیب موقتی یا دائم به اعصاب ، دندان ممکن است در ابتدا به تست ها پاسخ منفی دهد مگر در مواردی که جا به جایی دندان خیلی کم باشد بررسی های بعدی برای بررسی وضعیت پالپ توصیه می شود . پاسخ مثبت پالپ به تست ها نشان دهنده کم بودن احتمال نکروز پالپ در آینده است
به دنبال شکستگی افقی ریشه ،قطعه اپیکالی در اکثرموارد زنده باقی می ماند. احتمال نکروز قطعه تاجی حدود 25 درصد است
یافته های رادیوگرافی : معمولا خط شکستگی در رادیوگرافی مشخص است
رادیوگرافی های لازم : رادیو گرافی پری اپیکال ، اکلوزال و یک رادیو گرافی با تغییر زاویه افقی ( از مزیال یا دیستال) . رادیوگرافی اکلوزال برای مشخص کردن شکستگی های یک سوم اپیکالی و میانی مناسب است. رادیو گرافی با زاویه 90 درجه برای مشخص کردن شکستگی های ناحیه سرویکال مناسب است
درمان
در مواردی که قطعه تاجی از حفره آلوئل خارج شده است . درمان دندان های خارج شده از حفره آلوئل انجام می شود
در غیر این صورت درمان به شرح زیر انجام می شود
در صورت جا به جایی قطعه تاجی ، هرچه زودتر باید دندان به محل اصلی خود برگردانده شود . قبل از برگرداندن دندان به محل خود قسمت نمایان ریشه را باید با سرم فیزیولوژی شست
گرفتن رادیوگرافی برای اطمینان از اینکه دندان در محل اصلی خود قرار گرفته است
ثابت نمودن دندان با اسپیلینت انعطاف پذیر (filexible) به مدت 4 هفته . در صورتی که خط شکستگی نزدیک ناحیه سرویکال باشد مدت اسپلینت تا 4 ماه نیز میتواند افزایش یابد
بررسی دندان حداقل به مدت یک سال برای تعیین وضعیت پالپ لازم است . اگر پالپ نکروز شود ، درمان ریشه برای قطعه تاجی تا محل خط شکستگی انجام می شود
دستورات لازم به بیمار:
مصرف غذاهای نرم به مدت یک هفته
ترمیم و پیش آگهی دندان های صدمه دیده و بافت های اطراف آن ها تا حد زیادی بستگی به رعایت بهداشت مناسب دهان و دندان دارد . مسواک زدن دندان ها با مسواک نرم و شستشوی دهان با کلرهگزیدین 0.01 درصد برای جلوگیری از تجمع پلاک و دبری ها مفید است
معاینات دوره ای :
- معاینه کلینیکی و رادیوگرافی و برداشت اسپلینت پس از 4 هفته ، در صورتی که خط شکستگی در یک سوم میانی یا اپیکالی باشد . در صورتی که خط شکستگی نزدیک سرویکال باشد اسپلینت را می توان تا 4 ماه نیز نگه داشت
- معاینه کلینیکی و رادیو گرافی پس از 8-6 هفته
- معاینه کلینیکی و رادیو گرافی پس از 4 ماه . در صورتی که خط شکستگی نزدیک سرویکال باشد اسپلینت را باید در این زمان برداشت
- معاینه کلینیکی و رادیوگرافی پس از 6 ماه ، یک سال و سالیانه تا 5 سال .
- در معاینات دوره ای اگر نکروز پالپ اتفاق بیفتد ، درمان ریشه انجام می شود اگر پس از 3 ماه پالپ به تست های الکتریکی و حرارتی پاسخ منفی دهد ویا د ررادیوگرافی د رمحل خط شکستگی رادیولوسنسی دیده شود ، درمان ریشه قطعه تاجی شروع می شود
- قسمت اپیکالی به ندرت دچار نکروز می گردد در صورتیکه درمعاینات دوره ای رادیولوسنسی در ناحیه اپیکالی دندان دیده شد ، قطعه اپیکالی با جراحی خارج می شود
سوالات متداول درباره شکستگی مینا دندان
- چه عواملی باعث شکستگی مینا دندان میشوند؟
عواملی که میتوانند باعث شکستگی مینا دندان شوند عبارتند از: خوردن غذاهای سفت، فشار زیاد بر روی دندانها (مانند خم کردن فلزیاب، ناخن گزاشتن و غیره)، تصادفات (مانند ضربه به دندان) و استفاده نادرست از فرش دندان - چه علائمی به همراه شکستگی مینا دندان همراه است؟
علائمی که ممکن است همراه با شکستگی مینا دندان دیده شوند عبارتند از: درد در هنگام جویدن، درد موقتی، لثه های بادیده، حساسیت به گرما و سرما، بوی بد دهان، بافت های گردن و نیز تب - چگونه میتوان شکستگی مینا دندان را تشخیص داد؟
تشخیص شکستگی مینا دندان توسط دندانپزشک انجام میشود و شامل انجام آزمون های تصویربرداری مانند ایکس روی دندان و همچنین بررسی فیزیکی دندان است
دیدگاهتان را بنویسید